Γάλα γαϊδούρας και τα οφέλη του για την υγεία

Το γάλα γαϊδούρας μπορεί να ακούγεται σαν ένα μοντέρνο νεοεισερχόμενο στην αγορά γάλα, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Έχει γίνει δημοφιλές ξανά πρόσφατα, ειδικά σε περιοχές της Ευρώπης, ελκυστικό τόσο για αυτούς που θέλουν να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα και ποτά, όσο και για εκείνους που στοχεύουν να τρώνε φυσικά τρόφιμα με οφέλη για την υγεία.

Η ιστορία του γάλακτος γαϊδούρας

Τα γαϊδούρια ανήκουν στην οικογένεια Equidae, η οποία περιλαμβάνει επίσης τα άλογα και τις ζέβρες. Διάφορες φυλές εξημερωμένων γαϊδουριών ζουν σε όλο τον κόσμο. Το γαϊδουράκι έχει μακρά ιστορία ιατρικών και καλλυντικών χρήσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Ιπποκράτης το χρησιμοποίησε ως θεραπεία της αρθρίτιδας, του βήχα και των πληγών. Η Κλεοπάτρα λέγεται ότι διατηρούσε το απαλό, λείο δέρμα της με λουτρά γάλακτος γαϊδουριού. Έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες και χρησιμοποιείται ως θεραπεία παραδοσιακής ιατρικής για λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του κοκκύτη, καθώς και ιών σε περιοχές της Αφρικής και της Ινδίας.

Σε σύγκριση με το γάλα από άλλα ζώα, όπως τις αγελάδες, τις κατσίκες, τα πρόβατα, και τις καμήλες, το γάλα του γαϊδουριού μοιάζει περισσότερο με το ανθρώπινο μητρικό γάλα.

Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα για τη σίτιση ορφανών βρεφών. Κάθε γαϊδούρι παράγει μόνο περίπου 4 φλιτζάνια (1 λίτρο) γάλα την ημέρα. Έτσι, το γάλα είναι κάπως δύσκολο να βρεθεί και θεωρείται ειδικό είδος. Διατίθεται ευρύτερα ως γάλα σε σκόνη και ως συστατικό σε ορισμένες σοκολάτες που εισάγονται στην Ευρώπη. Στην Ιταλία, όπου είναι ιδιαίτερα δημοφιλές, το γάλα γαϊδουριού χρησιμοποιείται σε ορισμένες βρεφικές συνταγές και ως ιατρική τροφή.

Θρεπτική αξία του γάλακτος γαϊδούρας

Διατροφικά, το γάλα γαϊδούρας μοιάζει πολύ με το μητρικό και το αγελαδινό γάλα. Περιέχει βιταμίνες, μέταλλα και πρωτεΐνες. Έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά και, επομένως, θερμίδες και έχει περισσότερη βιταμίνη D από άλλα γάλατα. Οι περισσότερες θερμίδες στο γάλα γαϊδούρας προέρχονται από υδατάνθρακες, οι οποίοι έχουν τη μορφή λακτόζης. Παρακάτω αναφέρεται η θρεπτική αξία του γάλακτος γαϊδούρας σε 100mL, του ανθρώπινου γάλατος και του ενισχυμένου με βιταμίνη D αγελαδινού γάλακτος:

Το μεγαλύτερο μέρος της πρωτεΐνης στο γάλα προέρχεται από την καζεΐνη και τον ορό γάλακτος. Η καζεΐνη στο αγελαδινό γάλα είναι η πρωτεΐνη που τα περισσότερα άτομα έχουν αλλεργία. Το γάλα γαϊδούρας είναι παρόμοιο με το ανθρώπινο μητρικό γάλα, καθώς είναι χαμηλό σε καζεΐνη και υψηλότερο σε ορό γάλακτος. Η πρωτεΐνη ορού γάλακτος στο γαϊδούρι είναι σημαντική για τις αντιμικροβιακές της ιδιότητες. Περιέχει ενώσεις που μπορούν να αποτρέψουν την ανάπτυξη ιών και βακτηρίων. Σε εργαστηριακές μελέτες, αποτρέπει την εξάπλωση βακτηρίων, συμπεριλαμβανομένων των Listeria monocytogenes, Escherichia coli και Staphylococcus aureus.

Οφέλη του γάλακτος γαϊδούρας

Οι λάτρεις του γάλακτος γαϊδούρας το πίνουν συχνά για τα οφέλη για την υγεία, τα οποία υπερβαίνουν το θρεπτικό του περιεχόμενο. Συγκεκριμένα, έχει κερδίσει πολλή προσοχή ως φαγητό φιλικό προς τις αλλεργίες και ενισχύει το ανοσοποιητικό. Σε σύγκριση με την πρωτεΐνη στο αγελαδινό γάλα, η οποία έχει περίπου πέντε φορές περισσότερη καζεΐνη από τον ορό γάλακτος, η πρωτεΐνη στο γάλα γαϊδουριού έχει περίπου ίση ποσότητα καζεΐνης και ορού γάλακτος. Δεδομένης της σημαντικά χαμηλότερης περιεκτικότητάς του σε καζεΐνη, πολλά άτομα με αλλεργία σε πρωτεΐνες γάλακτος αγελάδας μπορούν να ανεχθούν το γάλα γαϊδουριού, καθώς διαπιστώνουν ότι το γάλα γαϊδούρας δεν προκαλεί αλλεργίες. Αυτό μπορεί να είναι ένα πλεονέκτημα για όποιον είναι αλλεργικός στο αγελαδινό γάλα, αλλά μπορεί να ωφεληθεί από την πρωτεΐνη και άλλα θρεπτικά συστατικά που παρέχει.

Μια ιταλική μελέτη σε 81 παιδιά με αλλεργία στο αγελαδινό γάλα διαπίστωσε ότι όλα ήταν σε θέση να πίνουν γάλα γαϊδούρας χωρίς αρνητική αντίδραση. Ωστόσο, εάν έχετε γνωστή αλλεργία, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν το δοκιμάσετε. Ενώ το γάλα γαϊδούρας περιέχει λιγότερη καζεΐνη από το αγελαδινό γάλα, ακόμη και μια ελάχιστη ποσότητα καζεΐνης μπορεί να προκαλέσει αναφυλαξία σε μερικούς ανθρώπους. Ένα άλλο σημαντικό συστατικό του γαϊδουριού είναι η λακτόζη. Βοηθά το σώμα μας να απορροφήσει το ασβέστιο, το οποίο είναι σημαντικό για γερά οστά.

Άλλες ενώσεις στο γάλα μπορεί να υποστηρίξουν ένα πιο υγιές ανοσοποιητικό σύστημα. Μια εργαστηριακή μελέτη έδειξε ότι το γάλα γαϊδούρας έχει την ικανότητα να προάγει την απελευθέρωση κυτοκινών, οι οποίες είναι πρωτεΐνες που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ίδια μελέτη έδειξε ότι το γάλα γαϊδούρας προκαλεί επίσης στα κύτταρα να παράγουν το νιτρικό οξείδιο, μια ένωση που βοηθά στη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Το μονοξείδιο του αζώτου μπορεί να βελτιώσει τη ροή του αίματος στα αιμοφόρα αγγεία, το οποίο με τη σειρά του μειώνει την αρτηριακή μας πίεση.

Μειονεκτήματα του γάλακτος γαϊδούρας

Το μεγαλύτερο μειονέκτημα του γάλακτος γαϊδούρας είναι η τιμή και η διαθεσιμότητα του. Επειδή τόσο ο αριθμός όσο και το μέγεθος των γαλακτοκομικών γαλακτοπαραγωγών είναι περιορισμένος, είναι ακριβό να παράγεται και να πωλείται και επομένως δύσκολο να επιτευχθεί. Η Ευρώπη διαθέτει μερικούς μεγαλύτερους κατασκευαστές που πωλούν το γάλα σε μορφή σκόνης, αλλά μπορεί να είναι ακριβό να αποσταλεί στο εξωτερικό.

Η τιμή του γάλακτος γαϊδούρας, μαζί με τη χαμηλή του περιεκτικότητα σε καζεΐνη, το καθιστούν επίσης πολύ ακριβό και δύσκολο στη χρήση για τυροκομία. Ένα άλλο πιθανό μειονέκτημα είναι ότι τα περισσότερα αγροκτήματα πωλούν μόνο ακατέργαστο γάλα γαϊδούρας και η κατανάλωση μη παστεριωμένου γάλακτος ενέχει κίνδυνο διατροφικής ασθένειας. Παρόλο που το γάλα γαϊδούρας έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες και οι δοκιμές συνήθως το βρίσκουν απαλλαγμένο από επιβλαβή παθογόνα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος το νωπό γάλα να περιέχει βακτήρια ή άλλες επιβλαβείς τοξίνες. Αυτό μπορεί να είναι επικίνδυνο εάν το δίνουν σε βρέφη, ηλικιωμένους ή σε οποιονδήποτε έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Αν θέλετε να δοκιμάσετε γάλα γαϊδούρας σε υγρή μορφή ή σκόνη, αναζητήστε ένα που έχει παστεριωθεί. Εναλλακτικά, θερμάνετε το νωπό γάλα σε τουλάχιστον 72 ° C για 15 δευτερόλεπτα πριν το πιείτε για να σκοτώσετε τυχόν παθογόνα μικρόβια.

Τέλος, εάν έχετε δυσανεξία στη λακτόζη και παρουσιάσετε συμπτώματα όπως αέρια, φουσκώματα και διάρροιες μετά την κατανάλωση γάλακτος, το γάλα γαϊδούρας πιθανότατα θα προκαλέσει τα ίδια συμπτώματα λόγω της περιεκτικότητάς του σε λακτόζη. Έτσι, τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη πρέπει να αποφεύγουν ή να περιορίζουν το γάλα γαϊδούρας. Εναλλακτικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα ένζυμο λακτάσης για να διασπάσετε τη λακτόζη πριν το πιείτε.

Άλλες χρήσεις του γάλακτος γαϊδούρας

Το γάλα γαϊδούρας είναι κάτι περισσότερο από ένα είδος διατροφής. Είναι εξίσου γνωστό για τη χρήση του ως συστατικό στα καλλυντικά. Οι πρωτεΐνες στο γάλα γαϊδούρας έχουν την ικανότητα να συγκρατούν νερό, γεγονός που το καθιστά μια εξαιρετική ενυδατική κρέμα. Μερικές από τις πρωτεΐνες στο γάλα γαϊδούρας λειτουργούν επίσης ως αντιοξειδωτικά. Συμβάλλουν στην προστασία των κυττάρων από οξειδωτικές βλάβες, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης στον ήλιο, παρέχοντας έτσι οφέλη κατά της γήρανσης. Τα καλλυντικά προϊόντα που μπορεί να έχουν γάλα γαϊδουριού ως βασικό συστατικό περιλαμβάνουν κρέμες δέρματος, μάσκες προσώπου, σαπούνια και σαμπουάν.

Συμπερασματικά, το γάλα γαϊδούρας μπορεί να ακούγεται σαν μια νέα μόδα, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή εποχή ως ποτό που προάγει την υγεία, την ενυδάτωση και την περιποίηση του δέρματος.

Είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για όσους έχουν αλλεργία σε πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος, που μπορούν να ανεχθούν τη χαμηλή περιεκτικότητα της καζεΐνης. Ωστόσο, περιέχει αρκετή ποσότητα λακτόζης και μπορεί να είναι ακατάλληλη για άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη. Περιέχει επίσης ενώσεις που μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και να αναστέλλουν την ανάπτυξη βακτηρίων, ιών και άλλων λοιμώξεων. Το γάλα γαϊδούρας είναι ακριβό και μπορεί να είναι δύσκολο να το βρούμε ως ποτό, αλλά μπορούμε ακόμα να επωφεληθούμε από τα οφέλη του σε καλλυντικά. Είναι εύκολο να βρούμε ενυδατικές κρέμες, σαπούνια και σαμπουάν φτιαγμένα με αυτό.

Βιβλιογραφία

Conte F. and Panebianco A. (2019) Potential Hazards Associated with Raw Donkey Milk Consumption: A Review. 2019: 5782974.

Cosentino C.,  Paolino R., Musto M., Freschi P. (2004) Innovative Use of Jenny Milk from Sustainable Rearing. 113-132.

Giacometti F. et al. (2016)  Shelf life of donkey milk subjected to different treatment and storage conditions. 4291-4299.

Jirillo F., Jirillo E., Magrone T. (2010) Donkey’s and goat’s milk consumption and benefits to human health with special reference to the inflammatory status. 16(7):859-63.

Salimei E., Fantuz F. (2012) Equid milk for human consumption. 130-142.

Sarti L. et al. (2019) Donkey’s Milk in the Management of Children with Cow’s Milk protein allergy: nutritional and hygienic aspects. 45: 102.

Swar M.O. (2011) Donkey milk-based formula: A substitute for patients with cow’s milk protein allergy. 11(2): 21–24.

FoodData Central  https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/781082/nutrients.

Martini, M., Altomonte, I., Licitra, R., & Salari, F. (2018). Nutritional and Nutraceutical Quality of Donkey Milk. Journal of equine veterinary science, 65, 33-37. doi: 10.1016/j.jevs.2017.10.020

FDA, Sec. 1240.61 Mandatory pasteurization for all milk and milk products in final package form intended for direct human consumption. ://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/CFRSearch.cfm?fr=1240.61.

Πηγή