Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αφορά την μη αναστρέψιμη έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας και σχετίζεται με τη μόνιμη καταστροφή και απώλεια των νεφρώνων. Στο τελικό στάδιο της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας, όπου το GFR είναι μεγαλύτερο από το 15, απαιτείται έναρξη εξωνεφρικής κάθαρσης (περιτοναϊκή ή αιμοκάθαρση).
Η διαδικασία της αιμοκάθαρσης οδηγεί σε καθαρισμό του οργανισμού από τις άχρηστες
ουσίες αλλά και στην απώλεια διαφόρων σημαντικών συστατικών της διατροφής. Η
διατροφική παρέμβαση είναι απαραίτητη για την κάλυψη των ενεργειακών και θρεπτικών
αναγκών των ασθενών.
Αρχικά χρειάζεται να δίνεται προσοχή στην ενεργειακή πρόσληψη για την αναπλήρωση των
θρεπτικών συστατικών που χάνονται κατά την κάθαρση. Σύμφωνα με τις διατροφικές
οδηγίες συστήνονται 35 kcal/kg ιδανικού ή προσαρμοσμένου σωματικού βάρους για άτομα
κάτω των 60 και 30 kcal/kg ιδανικού ή προσαρμοσμένου σωματικού βάρους για ασθενείς
άνω των 60 λόγω μειωμένης λειτουργικής ικανότητας.
Η επαρκής πρωτεϊνική πρόσληψη είναι απαραίτητη λόγω του μεγάλου ποσοστού απώλειας
κατά τη διάρκεια κάθε συνεδρίας. Οι συστάσεις είναι 1- 1,2 gr πρωτεΐνης / kg ιδανικού ή
προσαρμοσμένου σωματικού βάρους, με το 50% να είναι υψηλής βιολογικής αξίας.
Η ποσότητα του νερού που μπορεί να καταναλώσει ένας αιμοκαθαιρόμενος ασθενείς
εξαρτάται από τον όγκο των αποβαλλόμενων ούρων. Σύμφωνα με τις συστάσεις η ημερήσια
κατανάλωση κυμαίνεται ανάμεσα στα 500 με 700 ml και τον ημερήσιο αποβαλλόμενο όγκο
ούρων.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να ελέγχουμε τα υγρά που καταναλώνουμε.
- Κάθε πρωί γέμισε ένα μπουκάλι με νερό και χρησιμοποίησε μόνο αυτό. Έτσι θα
ξέρεις καθημερινά πόσο νερό πίνεις. - Χρησιμοποίησε σημειωματάριο όπου θα γράφεις τις ποσότητες των υγρών που κατανάλωσες
- Πίνε πάντα νερό με μικρό ποτήρι.
- Απέφυγε τροφές με πολύ αλάτι, γιατί έτσι θα μειώσεις τη δίψα σου.
- Κατανάλωσε τα επιτρεπόμενα φρούτα και τροφές παγωμένα.
- Δρόσισε το στόμα σου με φέτες λεμονιού όταν διψάς και θέλεις να πιείς νερό ή με ένα παγάκι.
- Πάρε τα φάρμακά σου με το νερό των γευμάτων σου.
- Χρησιμοποίησε μαστίχα, δυόσμο ή μάσησε ζαχαρωτά τα οποία ανακουφίζουν από τη δίψα.
- Το χειμώνα βάλε πάνω στη φωτιά μια κατσαρόλα με νερό, έτσι ώστε να παράγονται υδρατμοί (υγρασία), οι οποίοι θα υγραίνουν τον χώρο που διαμένεις, με σκοπό να βοηθήσεις έτσι το ξηρό σου στόμα.
- Απέφυγε χώρους που θεωρείς ότι σε κάνουν να πίνεις μεγάλα ποσά υγρών (λ.χ. κουζίνα, λουτρό).
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να δοθεί στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε νάτριο, κάλιο
και φώσφορο. Οι συστάσεις των παραπάνω είναι 2-3 gr/ ημέρα, 1,5-2,5 gr/ ημέρα και 0,8- 1 gr/ ημέρα αντίστοιχα.
Πρακτικές περιορισμού κατανάλωσης Νατρίου
- Αποφυγή επιτραπέζιου άλατος και αντικατάσταση με άλλα μπαχαρικά
- Υπολογισμός άλατος που προστίθεται στο μαγείρεμα
- Αποφυγή αλλαντικών, κονσερβοποιημένων, έτοιμων συσκευασμένων τροφίμων, κατεψυγμένων και παστών
- Κατανάλωση τυποποιημένων μόνο αν είναι χαμηλά σε νάτριο
- Προσοχή στις ετικέτες τροφίμων
Πρακτικές περιορισμού Καλίου
- Κόψε τα τρόφιμα σε κομμάτια πριν το πλύσιμο, πλύνε με άφθονο νερό και κράτησε τα στο νερό για κάποιο χρονικό διάστημα
- Αφαίρεσε τις φλούδες πριν από το μαγείρεμα (πατάτες, καρότα)
- Μαγείρεψε σε μικρά κομμάτια και σε άφθονο νερό, άλλαξε το νερό στο μαγείρεμα πολλές φορές και στραγγίστε το νερό μετά το μαγείρεμα
- Για τα φρούτα: προετοιμασία μιας φρουτοσαλάτας, κόψτε τα φρούτα σε μικρά κομμάτια και περίμενε για κάποιο χρονικό διάστημα πριν από την κατανάλωση
- Τα λαχανικά να καταναλώνονται βρασμένα με την διαδικασία που αναφέρεται πιο πάνω
Πρακτικές περιορισμού Φωσφόρου
- Απέφυγε τα γαλακτοκομικά προϊόντα στα δημητριακά σας ή τις σάλτσες ή σούπες και στα ροφήματα
- Προτίμησε γάλα ρυζιού ή γάλα σόγιας (περιέχουν λιγότερο φώσφορο)
- Δοκίμασε τυρί ή γιαούρτι σόγιας.
- Χρησιμοποίησε τυρί κρέμα αντί για κανονικό τυρί ή τυρί cottage
- Δοκίμασε παγωτό από σόγια ή ρύζι ή από μη γαλακτοκομικά συστατικά
- Προτίμησε γρανίτες αντί για παγωτά
Βιβλιογραφία
- Ζαμπέλας Α. 2007. Κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας . ΠΧ Πασχαλίδης. Αθήνα.
- Mahan K., Escott-Stump S. 2014. Krause’s Θεραπευτική Διατροφή. Ιατρικές εκδόσεις
Λϊτσας - National Kidney Foundation K/DOQI. Clinical practice guidelines for nutrition in chronic
renal failure, for adults with chronic renal failure with and without dialysis . Διαθέσιμο στον διαδικτυακό τόπο : www.kidney.org - Cupisti Α., Kovesdy C., D’ Alessandro C., & Kalantar-Zadeh K. 2018. Dietary Approach to
Recurrent or Chronic Hyperkalemia in Patients with Decreased Kidney Function. Nutrients, pp. 10(3), 261. doi: 10.3390/nu10030261
