Εύκολο σίγουρα δεν είναι. Η Village Manchester υπέφερε στις 18 Ιανουαρίου του 2020, αφού οι αντίπαλοί της, Chadderton Park Firsts, τραγουδούσαν έξω από τα αποδυτήριά της το ‘YMCA’, ενώ χρησιμοποιούσαν χαρακτηρισμούς που αφορούσαν στους ομοφυλόφιλους. Ήταν για ένα παιχνίδι φιλικό και τα παράπονα έγιναν μία μέρα αφότου η Ομοσπονδία προώθησε την καμπάνια “Tell Us We ‘ll Tackle It”, μία καμπάνια της Ομοσπονδίας για τη βία στους αγωνιστικούς χώρους.
Το κλαμπ της Τσάντερτον τιμώρησε την ομάδα του για δύο χρόνια, ενώ και η Ομοσπονδία του Μάντσεστερ διεξήγαγε έρευνα για το περιστατικό. Δεν είναι εύκολο επειδή ο σύλλογος του Μάντσεστερ είχε εξ αρχής προσκαλέσει ομοφυλόφιλους ποδοσφαιριστές, που είχαν ήδη κάνει coming out και δεν καταπολεμούσαν τα απωθημένα και τη θλίψη τους στο βάθος των αποδυτηρίων, προκειμένου να ενισχύσουν την ποδοσφαιρική ομάδα.
Στην Ιρλανδία, αντιστοίχως, οι Ντάμπλιν Ντέβιλς έκαναν το δικό τους άνοιγμα στο ποδόσφαιρο πριν 15 χρόνια, προσκαλώντας εκείνους που τους αρέσει το ποδόσφαιρο ανεξαρτήτως ερωτικής τάσης. Μπορούν να είναι τρανσέξουαλ, ομοφυλόφιλοι, μπαϊσέξουαλ ή απλώς στρέιτ, αρκεί να τους αρέσει το ποδόσφαιρο. Δίνει το βήμα και σε παίκτες αναγνωρισμένους, οι οποίοι έφυγαν από ομάδες ή σταμάτησαν το ποδόσφαιρο επειδή δεν ήθελαν να ανοιχτούν, ώστε να βοηθήσουν την ομάδα.
Αυτήν τη στιγμή, πάνω από 15 χρόνια μετά την πρώτη συνάντηση, οι Ντάμπλιν Ντέβιλς έχουν μία τίμια ενδεκάδα, ομάδες 6 παικτών για παιχνίδια σε μικρότερα γήπεδα και κοινωνικές ομάδες. Η μεγαλύτερη επιτυχία τους, όμως, είναι η συμφωνία που έφτασαν με την Irish Life, ασφαλιστική εταιρεία, η οποία έγινε ο χορηγός τους στο επίπεδο, αυτήν τη στιγμή, τουλάχιστον των εμφανίσεων. Δύο καινούργιες φανέλες, που δείχνουν την, αργή αλλά πραγματική, πρόοδο που γίνεται στο παιχνίδι, τουλάχιστον υπό την έννοια της κατανόησης και της συμπόνιας. Στα κολάρα τους υπάρχει η χρονολογία 1993, εκείνο το έτος, δηλαδή, που η Ιρλανδία αποποινικοποίησε την ομοφυλοφιλία.
Η Ιρλανδία, αν έχει αποκτηθεί μια ιδέα από την ατραξιόν που αποτελούν οι φίλοι της σε κάθε μεγάλη διοργάνωση, μοιάζει η πιο ανοιχτή χώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενδεχομένως εκείνη που δύναται πιο εύκολα να απορροφά ό,τι αποκαλείται ‘ντροπή’ για τα στερεότυπα. Δεν σημαίνει ότι εκλείπουν, θα ήταν σοκαριστικό, αλλά εν πάση περιπτώσει συνομολογείται ότι τα εκφοβιστικά αντανακλαστικά είναι μειωμένα. Αυτό που λείπει είναι η σοβαροφάνεια και γι’ αυτό γίνεται απολαυστική η παρουσία της. Στην περίπτωση των Διαβόλων του Δουβλίνου, όλα άρχισαν όταν ένας από τους ιδρυτές της ομάδας έψαξε μέσω του εκδοτικού ομίλου Gay Community News παρέα ώστε να στηθεί ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι.
Στην πρώτη συνάντηση μαζεύτηκαν 10 άνθρωποι και η αύξηση, αν και όχι ραγδαία, υπήρξε. Αυτήν τη στιγμή τα μέλη της ομάδας είναι πάνω από τα εφταπλάσια από εκείνο το πρώτο ραντεβού τον Απρίλιο του 2005 και οι Διάβολοι έχουν ένα κανονικό διοικητικό συμβούλιο, με πρόεδρο τον Τζον ΜακΆρι, γραμματέα τον Ντιάρμουιντ Ο’Ριόρνταν, ταμία τον Τζον Κουόρι, υπεύθυνο Δημόσιων Σχέσεων τον Έντι Γουόνγκ και μέλος, το οποίο τελεί χρέη σκάουτ, τον Άλαν Κίτινγκ. Το κάλεσμα, το οποίο είναι διαρκές, απευθύνεται σε καθέναν που επιθυμεί να παίξει ποδόσφαιρο και δεν αποκλείει τις γυναίκες ομοφυλόφιλους.
Είναι, άλλωστε, νωπή η συνέντευξη της αρχηγού της εθνικής Ιρλανδίας, Κέιτι ΜακΚέιμπ, και της συμπαίκτριάς της φίλης της, Ρούσα Λίτλτζον, πέρυσι το καλοκαίρι, η οποία απέκτησε συγκλονιστικό εξομολογητικό χαρακτήρα. Η ΜακΚέιμπ, ωστόσο, τόνισε ότι στο ποδόσφαιρο Γυναικών δεν δίνουν τόσο μεγάλη σημασία στη σεξουαλικότητα: “Δεν ξέρω γιατί στους άντρες το παίρνουν τόσο σοβαρά. Αλλά στην περίπτωσή μας δεν μπαίνεις στο γήπεδο και συζητάς για τη σεξουαλικότητά σου“.
Οι όψεις του φεγγαριού
Δεν είναι μόνο οι Ντέβιλς που ψάχνουν πατήματα ώστε να επεκταθούν και να διαδραματίσουν ρόλο στις κοινωνικές εξελίξεις και την αποδοχή, αλλά γίνονται και οι ίδιοι πάτημα. Όση πρόοδο κι αν έχει κάνει η κοινωνία, που έχει κάνει, η αμφιβολία παραμένει. Αποκαλείται επιεικώς έτσι, μια και με την ευκολία που γίνονται σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θύματα ρατσισμού και σεξισμού αποκλείεται να γλιτώσουν, πολλές φορές απλώς επειδή δεν έχουν κάνει το πρέπον μέσα στο γήπεδο. Ακόμα και αστέρες υψηλού διαμετρήματος, όπως ο Πολ Πογκμπά, έχουν δεχθεί τα φυλετικά ‘κατηγορώ’, τα οποία, όπως λέει ο ΜακΆρι, “στις περισσότερες περιπτώσεις είναι τρολ, αλλά δεν παύουν να διασκορπίζουν το ρατσισμό και το μίσος. Εμείς δεν αποκλείουμε κάτι, στην ενδεκάδα μας υπάρχουν στρέιτ ποδοσφαιριστές”.
Η οπτική γωνία εξαρτάται από τις συνθήκες. Το άνοιγμα έγινε κρανίου τόπος για τον Τζάστιν Φάσανου, έναν περιπλανώμενο ποδοσφαιριστή, που στις 22 Οκτωβρίου 1990, στη ‘Sun’, έκανε τη δική του εξομολόγηση για τη σεξουαλικότητά του και, δεν έφτανε που έπεφτε θύμα ρατσισμού, είχαν κι άλλο λόγο να τον κράζουν οι εξοργισμένοι ανέραστοι. Τότε οι απειλές ήταν ευθείς και ο Φάσανου έφτασε, τον Μάρτιο του 1998, στο Μέριλαντ των ΗΠΑ, να καταγγελθεί από ένα 17χρονο για βιασμό. Στις 3 Μαΐου του ίδιου έτους βρέθηκε κρεμασμένος σε ένα γκαράζ το οποίο είχε διαρρήξει, στο Σόρεντιτς του Λονδίνου, έχοντας αφήσει πίσω του ένα σημείωμα που τόνιζε ότι “το σεξ ήταν συναινετικό. Όμως συνειδητοποίησα ότι ήδη λογίζομαι ως ένοχος. Δεν θέλω να γεμίσω περισσότερο με ντροπή την οικογένειά μου και τους φίλους μου“.
Ο Φάσανου δεν τα κατάφερε, αλλά η εποχή ήταν τέτοια. Όταν ο ακραίος σωρεύει το θυμό του για ό,τι νομίζει ως κατωτερότητα, οι πράξεις του, τη μία στιγμή που θα βρεθεί απέναντι σε αυτήν, θα έχουν την τερατική μορφή. Τώρα, πολύχρωμα τερατάκια κάνουν την εμφάνισή τους, καλυμμένα από το ασφαλές πάπλωμα του ‘ναι μεν, αλλά’ και απειλούν με αφανισμό. Τέτοιο, που ακόμα και τώρα το άνοιγμα καθίσταται δύσκολη υπόθεση όταν η ανάγκη τίθεται ως επιχείρημα.
Τον Ιούλιο του 2019 ένας λογαριασμός στο twitter με το προσωνύμιο footballergay περιείχε μηνύματα τα οποία ήθελαν έναν ποδοσφαιριστή να ομολογεί τη σεξουαλικότητά του -λες και αφορά όντως κάποιον από εμάς. Ο λογαριασμός έγινε διάσημος και απέκτησε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα 50.000 followers, ενώ ένα από τα πιο σεβαστά πρόσωπα του ποδοσφαίρου στην Αγγλία, ο λαμπερός Γκάρι Λίνεκερ, ενθάρρυνε το χρήστη να το κάνει. Φέρεται, μάλιστα, να ανήκε σε ποδοσφαιριστή της Championship.
Λίγο καιρό μετά, και ενώ απέμεναν λεπτομέρειες ώστε να προγραμματιστεί η συνέντευξη Τύπου που θα έφερνε την αποκάλυψη, ο χρήστης επέλεξε τον ασφαλή δρόμο, εκείνον που, όπως και να έχει, γιγαντώνει εσωτερικά τη θλίψη για τη ζωή του, αλλά τελικά δεν γίνεται βορά στις ορέξεις ενός κοινού που διψάει για αίμα, ιδίως επειδή δεν έχει οπτική επαφή με κάποιον. Ο ποδοσφαιριστής έγραψε: “Νόμιζα ότι είμαι πιο δυνατός. Έκανα λάθος. Προσδιορίστε με με όσους χαρακτηρισμούς υπάρχουν κάτω από τον ήλιο, μειώστε με, ξεφτιλίστε με, πολλοί θα το κάνουν και δεν μπορώ να το αλλάξω, αλλά δεν είμαι αρκετά δυνατός για να το κάνω. Να θυμάστε ότι έχω αισθήματα, χωρίς να ανοιχτώ δεν μπορώ να πείσω κάποιον, αλλά δεν είναι ψεύτικη είδηση (hoax). Δεν θα το έκανα αυτό“. Ο Φάσανου παραμένει ο μόνος Άγγλος που έχει ομολογήσει -λες και αφορά όντως κάποιον από εμάς- την ομοφυλοφιλία του.
Από την άλλη μεριά, οι Ντάμπλιν Ντέβιλς είναι το καταφύγιο για ανθρώπους που δεν οδηγούνται εμμέσως, αλλά άμεσα στο θάνατο επειδή είναι ομοφυλόφιλοι. Ο Μαροκινός Χιτσάμ Λαμτσαάλι ζήτησε και βρήκε άσυλο στην Ιρλανδία το 2016 και είχε το προνόμιο των συναντήσεων από κοινωνικό λειτουργό. Έχοντας φύγει από την πατρίδα του, η αίσθηση που είχε αποκομίσει από την κατάσταση δεν ήταν παραληρηματική. Ήξερε ότι δεν μπορούσε να δηλώσει γκέι ή να είναι μέλος μίας LGBT κοινότητας. “Νιώθουν ότι πρέπει να σκοτωθείς. Δεν μπορούσα να το πω στην οικογένειά μου, είμαστε μια μουσουλμανική χώρα“, είπε ο Λαμτσαάλι. Η γιατρός που τον παρακολουθούσε τον ρώτησε μία φορά για ποιον λόγο έκλαιγε και εκείνος της απάντησε ότι σκεφτόταν πολύ σοβαρά την αυτοκτονία. ‘”Αυτή ήταν μία από τις ιδέες στο κεφάλι μου. Σκέφτεσαι, ‘ποιο είναι το νόημα; Δεν υπάρχει ζωή για μένα εδώ. Όποτε το θυμάμαι θέλω να κλάψω“, είχε πει.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Λαμτσαάλι, που είχε βρεθεί στο Κλοντάλκιν από την Αφρική, συνεχίζει να είναι παίκτης των Ντέβιλς. Εντάχθηκε σε αυτούς το 2015 και άλλαξαν (έσωσαν) τη ζωή του. Χρωστάει χάρη στη γιατρό του, που του πρότεινε να επικοινωνήσει μαζί τους. Πλέον, στα 38 του, συνεχίζει απτόητος. Η υποδοχή που του έκαναν λειτούργησε ως θεραπεία.
Η ομοφοβία είναι ηλιθιότητα, ειδικά όταν προέρχεται από ανθρώπους που έχουν γίνει θύματα. Είναι γνωστή ιστορία το βίντεο του Πατρίς Εβρά, μετά το 3-1 της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στο Παρίσι επί της Παρί Σεν Ζερμέν για τη φάση των ’16’ του Champions League, όταν αποκάλεσε τους ποδοσφαιριστές της γαλλικής ομάδας ‘αδελφές’ και ‘μ…ά’. Ο ίδιος ήταν που είχε κατηγορήσει τον Λουίς Σουάρες για ρατσισμό και χαρακτηρισμούς αποτρόπαιους προς το πρόσωπό του, στο 1-1 της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με τη Λίβερπουλ στο ‘Άνφιλντ’, στις 15 Οκτωβρίου του 2011. Τι σκεφτόταν;
Για κάθε τέτοια προσπάθεια, συμβαίνουν 10 ρατσιστικές και ομοφοβικές επιθέσεις. Ο διεθνής της Ιρλανδίας, Σάιρους Κρίστι, είχε δεχθεί ρατσιστικά σχόλια μετά την εντός έδρας ήττα της εθνικής ομάδας από τη Δανία, το 5-1 της 14ης Νοεμβρίου του 2017, στο δεύτερο μπαράζ για το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας που, ειρήσθω εν παρόδω, μοιάζει να είναι ένα από τα τελευταία αριστούργημα της καριέρας του Κρίστιαν Έρικσεν.
Ωστόσο, το κεντρικό νόημα είναι το ένα: η πρόοδος. Συμβαίνει πολύ αργά, αλλά συμβαίνει. Ο Ο’Ριόρνταν, που ανήκει στο δυναμικό των Διαβόλων από το 2017, είναι σίγουρος ότι αυτή η πορεία έχει έναν ηλιόλουστο προορισμό: “Στην Ιρλανδία είναι πολύ δεκτικοί στο να είσαι γκέι. Από το νεότερο στο μεγαλύτερο, οι άνθρωποι στη χώρα είναι εντάξει με αυτό. Νιώθω ότι θα γίνει. Δεν με ενοχλεί. Είναι μόνο θέμα χρόνου“.
