Όλο και πιο συχνά μπαίνει το ερώτημα ποια είναι η καλύτερη επιλογή. Η αγαύη, η ζάχαρη ή το μέλι. Για να διαπιστώσουμε ποια από αυτές τι γλυκαντικές ουσίες είναι μια πιο υγιεινή επιλογή θα πρέπει να τις συγκρίνουμε και να εξετάσουμε την διατροφική τους αξία.
Σιρόπι αγαύης
Το σιρόπι αγαύης, επίσης γνωστό ως «νέκταρ» αγαύης, προέρχεται κυρίως από το Δυτικό Μεξικό και παράγεται από τον χυμό του φυτού Aγαύη (Agave tequilana ή Agave salmiana). Πρόκειται για ένα προϊόν το οποίο χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες από την χώρα προέλευσης του για τις γλυκαντικές και φαρμακευτικές ιδιότητες του καθώς και για την παραγωγή της γνωστής τεκίλας.
Τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα ως εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά γλυκαντικά, όπως είναι η επιτραπέζια ζάχαρη (σακχαρόζη) και το μέλι, εν μέρει λόγω του χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου (17-27) σε σύγκριση με το μέλι (55) και τη σακχαρόζη (68), καθώς και λόγω του ότι θεωρείται vegan (αυστηρά χορτοφαγική).
Το σιρόπι αγαύης έχει υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες με το κύριο συστατικό του να είναι η φρουκτόζη (55,6%- 90%), χάρη στην οποία οφείλεται ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης και το καθιστά γλυκύτερο από τα άλλα γλυκαντικά με αποτέλεσμα να μπορεί να επιτευχθεί το ίδιο ποσοστό γλυκύτητας με μικρότερη ποσότητα. Είναι κατάλληλο, επομένως, για διαβητικούς αλλά και για την διαχείριση του σωματικού βάρους.
Από την άλλη πλευρά, λόγω της συνεχώς αυξανόμενης δημοτικότητας της χρήσης του σιροπιού αγαύης ως γλυκαντικό έχει γίνει στόχος για νοθεία με κίνδυνο να αντιστραφούν όλες αυτές οι ευεργετικές ιδιότητες που προσφέρει. Τέλος, να σημειωθεί ότι οι νέες μέθοδοι επεξεργασίας καθιστούν το σιρόπι αγαύης να φέρει πλέον ελάχιστα κοινά χαρακτηριστικά με το παραδοσιακό γλυκαντικό που παρασκευάζουν οι Μεξικάνοι.
Λευκή κρυσταλλική, καστανή και μαύρη ζάχαρη
O όρος «ζάχαρη» αναφέρεται στη σακχαρόζη. Εξάγεται βιομηχανικά, σ’ όλο τον κόσμο από δύο καλλιεργούμενα φυτά: το ζαχαροκάλαμο που καλλιεργείται στην τροπική και υποτροπική ζώνη και το ζαχαρότευτλο που καλλιεργείται στην εύκρατη ζώνη. Οι κρύσταλλοι της ζάχαρης υφίστανται έντονη επεξεργασία μέχρι να απομακρυνθεί εντελώς η μελάσα και να μείνουν μόνο οι λευκοί κρύσταλλοι.
Η καστανή ζάχαρη, είναι επίσης επεξεργασμένη με την διαφορά ότι δεν αφαιρείται εξ ολοκλήρου η μελάσα. Η μαύρη ζάχαρη είναι συνδυασμός ακατέργαστης ζάχαρης με επιπρόσθετη μελάσα, επομένως περιλαμβάνει περισσότερα θρεπτικά συστατικά σε σύγκριση με την καστανή ζάχαρη. Αν και η μελάσα περιέχει μέταλλα και βιταμίνες όπως για παράδειγμα μαγγάνιο, ψευδάργυρο, βιταμίνες συμπλέγματος Β, οι διαφορές σε θρεπτικά συστατικά ανάμεσα στις μορφές ζάχαρης είναι μικρές μιας και το ποσοστό της μελάσας είναι πολύ μικρό (3.5% και 6.5%).
Όσον αφορά το θερμιδικό περιεχόμενο είναι σχεδόν το ίδιο ενώ επηρεάζουν όλες κακώς τα επίπεδα σακχάρου αφού ακολουθούν ακριβώς το ίδιο μεταβολικό μονοπάτι για όσους έχουν σακχαρώδη διαβήτη. Ωστόσο, εκτός από το διαβήτη, αξίζει να αναφέρουμε ένα ευρύ φάσμα χρόνιων παθήσεων που έχουν συσχετιστεί κατά καιρούς με την κατανάλωση σακχάρου όπως είναι η παχυσαρκία, η υπέρταση, ηπατική στεάτωση και καρδιαγγειακή νοσηρότητα έως και θνησιμότητα κρίνοντας επείγουσα την ανάγκη να μειωθεί η κατανάλωση ζάχαρης.
Μέλι
Το μέλι περιέχει σάκχαρα (κυρίως γλυκόζη, φρουκτόζη, μαλτόζη και σακχαρόζη), σε ποσοστό 77-80% και υγρασία σε ποσοστό 15-21%. Επιπλέον περιέχει μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία, ένζυμα, αμινοξέα, οργανικά οξέα, ακετυλοχολίνη και χολίνη, βιταμίνες του συμπλέγματος Β κυρίως, καροτένια και φλαβονοειδή. Ωστόσο, αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν είναι τα επιμέρους θρεπτικά συστατικά του μελιού, όσο η συνύπαρξη όλων αυτών και ο τρόπος με τον οποίο δρουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
Η διατροφική αξία του μελιού ήταν γνωστή ήδη από την αρχαιότητα. Ας αναλύσουμε όμως ορισμένες από τις πολύτιμες ιδιότητες του με σημερινούς διατροφικούς όρους:
- Τα ιχνοστοιχεία του μελιού συμβάλουν στον μεταβολισμό και τη θρέψη, είναι συστατικά του σκελετού και των κυττάρων, συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα και ρυθμίζουν την οξύτητα του στομάχου.
- Η χολίνη που περιέχει, συμβάλει ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
- Ο σίδηρος που περιέχει είναι άμεσα απορροφήσιμος, συνεπώς βοηθάει σε περιπτώσεις αναιμίας.
- Τα φλαβονοειδή του μελιού αποτρέπουν τον σχηματισμό ελεύθερων ριζών και έτσι δημιουργούν μια προστατευτική ασπίδα για το γενετικό μας υλικό.
Επίσης, το μέλι περιέχει πρεβιοτικά συστατικά, συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος. Τέλος, έχει αντιμικροβιακή δράση και εμποδίζει την ανάπτυξη βακτηρίων και άλλων παθογόνων μικροοργανισμών.
Το μέλι είναι ένα προϊόν που μπορεί επίσης να νοθευτεί για αυτό μπορούμε να επιλέγουμε τοπικούς παραγωγούς.
Πηγή: USDA Food Composition Database
Ολοκληρώνοντας, να αναφέρουμε ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά στους ενήλικες και τα παιδιά να μειώσουν την καθημερινή πρόσληψη σακχάρων σε 25 g ανά ημέρα ώστε να προσλαμβάνουμε μόνο τα οφέλη για την υγεία μας από αυτά.
Πηγές
- Κοΐδου Ε. και Duyff R. (2014) Εγχειρίδιο Τροφίμων και Διατροφής της Αμερικανικής Διαιτητικής Εταιρείας. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σοφία.
- Willems, J. L., & Low, N. H. (2012). ΄Major Carbohydrate, Polyol, and Oligosaccharide Profiles of Agave Syrup. Application of this Data to Authenticity Analysis΄, Journal of Agricultural and Food Chemistry, 60 (35), pp. 8745–8754.
- Montañez Soto, J.L., González, J.V., Nicanor, A.B. and Ramos Ramírez, E.G. (2011). ΄Enzymatic production of high fructose syrup from Agave tequilana fructans and its physicochemical characterization΄, African Journal of Biotechnology, 10 (82), pp. 19137-19143.
- Santos-Zea, L., Leal-Diaz, A., Cortes-Ceballos, E., and Gutierrez- Uribe, J. (2012). ΄Agave (Agave spp.) and its Traditional Products as a Source of Bioactive Compounds΄, Current Bioactive Compounds, 8 (3), pp. 218–231.
- Gardner E. (2017). ΄Alternative sugars: Agave nectar΄, BDJ, 223 (4), pp. 241–241.
- Evans, C.E.L. (2016). ΄ Sugars and health: a review of current evidence and future policy΄, Proceedings of the Nutrition Society, 76 (3), pp. 400-407.
- Wölnerhanssen, B.K. and Meyer-Gerspach, A.C. (2019). ΄Health effects of sugar consumption and possible alternatives΄, Therapeutische Umschau, 76 (3), pp. 111-116.
- World Health Organization (2015). WHO calls on countries to reduce sugars intake among adults and children.
