Ιστορίες, ταξίδια και κόντρες. Μια αντισυμβατική προσωπικότητα, ένας γυρολόγος πολυτελείας που δε δίστασε να τα βάλει με όλους, ακόμα και με τον ίδιο του τον εαυτό. Ένας άνθρωπος που υπηρέτησε το ποδόσφαιρο με όλη τη τρέλα και την ιδιόρρυθμη προσωπικότητά του. Κυρίες και κύριοι, ο John Toshack…
«Τις Δευτέρες σκέφτομαι να αλλάξω δέκα παίκτες. Τις Τρίτες οκτώ, τις Πέμπτες τέσσερις, τις Παρασκευές δύο και το Σάββατο νομίζω ότι πρέπει να παίξουν οι ίδιοι μ@@@ες όπως πάντα». Ακραία ατάκα; Ίσως για κάποιον συμβατικό ποδοσφαιράνθρωπο, όχι για τον Toshack. Άλλωστε, η εκρηκτική ιδιοσυγκρασία του Ουαλού, ήταν πάντα το σήμα κατατεθέν στην εν γένει ποδοσφαιρική πορεία του. «Chernobil; Νόμιζα πως ήταν ένα αριστερό μπακ από το Κίεβο», «οι παίκτες μου σήμερα έτρεχαν στο γήπεδο σαν ακέφαλα κοτόπουλα, είναι δύσκολο να τα πάνε χειρότερα», μερικές από τις «πικάντικες» ατάκες του «αξιαγάπητου μπάσταρδου», όπως έχει ο ίδιος αποκαλέσει τον εαυτό του. Η πορεία του λοιπόν αυτή, μετρά «χιλιόμετρα» ως το 2018, όταν και αποχώρησε από την ιρανική Tractor στης οποίας τον πάγκο κάθισε για επτά μόλις παιχνίδια. Ας τα πιάσουμε όμως με τη σειρά…
Γεννηθείς στις 22 Μαρτίου του 1949 στο Cardiff, έκανε τα πρώτα ποδοσφαιρικά βήματά του στην ομάδα της πόλης του, αφότου «ξεμπέρδεψε» με το κρίκετ και το ράγκμπι, με τα οποία ασχολήθηκε ως έφηβος. Με την Cardiff έγραψε ιστορία, καθώς έγινε ο νεότερος ποδοσφαιριστής που αγωνίζεται ποτέ στην ιστορία της ομάδας, αντικαθιστώντας τον Graham Goldrick κόντρα στην Leyton Orient στις 13 Νοεμβρίου του 1965, μόλις στα 16 του. Μάλιστα, στο ντεμπούτο του κατάφερε να σκοράρει, δημιουργώντας ένα ρεκόρ που έσπασε 41 χρόνια μετά, από τον Aaron Ramsey.
Στην Liverpool «απογείωσε» την ποδοσφαιρική καριέρα του
Ο Toshack καθιερώθηκε μετά από αυτό το ξεκίνημα, και απέρριψε πρόταση της Fulham δύο χρόνια μετά, προτιμώντας να μείνει στο πλάι του ανθρώπου που τον ανέδειξε, τον Jimmy Scoular. Η συνέχεια ήταν ανάλογη για τον τότε νεαρό Toshack, και τον Νοέμβριο του 1970, αφότου πέτυχε το 100° γκολ του με την Cardiff στον αγώνα με την Nantes για το Κύπελλο Κυπελλούχων, ήρθε σε συμφωνία με την Liverpool μετά από σημαντικό διάστημα διαπραγματεύσεων.
Στους «Κόκκινους» μεγαλούργησε τα οκτώ χρόνια που φόρεσε τη φανέλα τους. Η συμβολή του ήταν καταλυτική στην σπουδαία δεκαετία του ’70 για την Liverpool, καθώς ήταν από τους ακρογωνιαίους λίθους σημαντικών επιτυχιών. Μάλιστα, με την άφιξη του Kevin Keegan από την Scunthorpe, δημιούργησαν ένα μοναδικό επιθετικό δίδυμο, που συχνά βρισκόταν στο γήπεδο «τηλεπαθητικά». Κατέκτησε τρία πρωταθλήματα (1973, 1976, 1977), ένα FA Cup (1974), ένα Charity Shield (1976), δύο Κύπελλα UEFA (1973, 1976) και ένα ευρωπαϊκό Super Cup (1977).
Τα προβλήματα τραυματισμών που αντιμετώπισε το 1977, τον οδήγησαν στην απόφαση να αποχωρήσει από το Anfield, μιας και οι συμμετοχές του είχαν μειωθεί αισθητά. Βρέθηκε μιαν ανάσα από την Anderlecht, αλλά η μεταγραφή χάλασε στα ιατρικά τεστ. Εν τέλει, συμφώνησε με τους «Κόκκινους» να λύσουν την συνεργασία τους, προκειμένου να ξεκινήσει τη προπονητική πορεία του, όντας πλέον «λαβωμένος» από τα προβλήματα τραυματισμών που αντιμετώπισε.
ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΣΕ… ΔΙΠΛΟ ΤΑΜΠΛΟ
Αποφασισμένος πια να αποσυρθεί από τους αγωνιστικούς χώρους και να ξεκινήσει την προπονητική του σταδιοδρομία, ο Toshack χτύπησε την πόρτα της αγαπημένης του Cardiff City, αλλά ο τότε πρόεδρος Jimmy Andrews του έριξε «άκυρο». Αντί της συνεργασίας που ήλπιζε να συνάψει με την Cardiff, έλαβε ένα τηλεφώνημα από την Swansea και το Malcolm Struel, προκειμένου να συναντηθούν. Η συνάντηση οδήγησε σε μια αναπάντεχη συνεργασία, καθώς ο Toshack συμφώνησε να αναλάβει τους «Κύκνους» από το πόστο του παίκτη-προπονητή. Έτσι, έγινε ο νεότερος τεχνικός που κάθεται σε πάγκο ομάδας της Football League, σε ηλικία μόλις 29 ετών.
Ο κόσμος είδε με πολύ καλό μάτι την πρόσληψη του Toshack στην τεχνική ηγεσία, και γρήγορα «αγκάλιασε» τον ερχομό του. Αυτό έγινε αντιληπτό από το πρώτο ματς της ομάδας υπό τις οδηγίες του, το 3-3 με την Watford, όταν και βρέθηκαν στο γήπεδο σχεδόν οι διπλάσιοι φίλαθλοι σε σχέση με το προηγούμενο εντός έδρας παιχνίδι. Ο Ουαλός βάλθηκε να αλλάξει άρδην την καθημερινότητα της Swansea σε όλους τους τομείς, από την διατροφή των ποδοσφαιριστών, μέχρι την ενασχόλησή του με τα των ταξιδιών για τα εκτός έδρας ματς. Γρήγορα, οι μέθοδοί του άρχισαν να καρποφορούν, μιας και η Swansea κατόρθωσε να κερδίσει την άνοδο στην Τέταρτη Κατηγορία, στην πρώτη του χρονιά στον πάγκο.
Από τη θέση του παίκτη-προπονητή, βοήθησε την Swansea να πετύχει σημαντικά πράγματα
Η επιτυχία αυτή ωστόσο μετριάστηκε από το χαμό του Harry Griffiths, του ανθρώπου που ήταν ο προκάτοχος του Toshack στον πάγκο της Swansea, και στη συνέχεια έγινε βοηθός του. Ο Griffiths «έφυγε» από καρδιακή προσβολή τον Απρίλιο του 1978, πριν από έναν αγώνα απέναντι στην Scunthorpe. «Πολλή από την σκληρή δουλειά την είχε κάνει κυρίως ο Harry. Η άνοδος είναι αφιερωμένη στη μνήμη του», δήλωνε τότε ο Toshack εμφανώς φορτισμένος.
Ο Ουαλός οδήγησε τη Swansea σε μια δεύτερη σερί άνοδο το 1979, με τον ίδιο να σκοράρει το γκολ της ισοφάρισης στο 2-2 κόντρα στην Chesterfield, αποτέλεσμα που επισφράγισε και την επάνοδο στην δεύτερη κατηγορία. Τον Μάιο του 1981, ο Toshack πανηγύρισε με τη Swansea την τρίτη άνοδο σε τέσσερα χρόνια, καθώς η νίκη με 3-1 επί της Preston έστειλε τους «Κύκνους» στην Πρώτη Κατηγορία. Παράλληλα, κέρδισαν το Κύπελλο Ουαλίας για πρώτη φορά, επικρατώντας στον τελικό της Hereford. «Έχει κάνει μια αξιοθαύμαστη δουλειά, θα έλεγα πως ίσως είναι ο προπονητής του αιώνα», δήλωνε ο «πολύς» Bill Shankly εκείνη την εποχή, πλέκοντας το εγκώμιο του Toshack.
Στη πρώτη της σεζόν στην κορυφαία κατηγορία του αγγλικού ποδοσφαίρου υπό τις οδηγίες του Toshack, η Swansea πραγματοποίησε σπουδαίες εμφανίσεις και τερμάτισε στην πρώτη εξάδα. Οι επιτυχίες του με τους «Κύκνους», παρακίνησαν τη διοίκηση της Liverpool να τον προσεγγίσει, λέγοντάς του πως είναι μέσα στις επιλογές των αντικαταστατών του Bob Paisley, όταν εκείνος αποσυρθεί. «Όταν πήγα στην Swansea, αυτό που ήθελα μακροπρόθεσμα ήταν να καταλήξω στη Liverpool», παραδέχθηκε ο Ουαλός τεχνικός. Εν τέλει η θέση καλύφθηκε από τον Joe Fagan και ο Toshack συνέχισε με την Swansea, βιώνοντας αντίστροφη πορεία, με τον ουαλικό σύλλογο να υποβιβάζεται και να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Ο ίδιος παραιτήθηκε τον Οκτώβριο του 1983, αλλά επανήλθε οκτώ εβδομάδες αργότερα, παραμένοντας στο «τιμόνι» ως τον Μάρτιο του 1984.
Η «ΕΞΑΡΓΥΡΩΣΗ» ΕΦΕΡΕ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Πλέον, ο Toshack είχε δημιουργήσει ένα σημαντικό όνομα στην προπονητική «πιάτσα». Τα νέα προβλήματα τραυματισμών που αντιμετώπισε, αλλά και η προχωρημένη ποδοσφαιρικά ηλικία του, τον οδήγησαν να αποσυρθεί και τυπικά πλέον, μετά το διπλό ρόλο που είχε στα χρόνια του στην Swansea.
«Εξαργυρώνοντας» όλα όσα πέτυχε με τους «Κύκνους», ετοίμασε βαλίτσες για Ιβηρική, και συγκεκριμένα για την Sporting Lisbon το καλοκαίρι του 1984. Στα «Λιοντάρια» παρέμεινε για μόλις μία σεζόν, οδηγώντας τα στη δεύτερη θέση. Η Real Sociedad ήταν ο επόμενος σταθμός του και στο Anoeta μακροημέρευσε κερδίζοντας το Copa del Rey το 1986-1987 και κατακτώντας τη δεύτερη θέση στο πρωτάθλημα την επόμενη σεζόν. «Η La Liga είναι το ψωμί και το βούτυρο, αλλά το Copa del Rey είναι η κρέμα», δήλωσε κάποτε σε ανύποπτο χρόνο. Παρά την απογοητευτική σεζόν 1988-1989 (οι Βάσκοι τερμάτισαν 11οι), η Real Madrid του πρόσφερε την μεγαλύτερη ευκαιρία της καριέρας του. Ο τότε ισχυρός άνδρας των «Merengues», Ramon Mendoza, χαρακτήριζε την ομάδα ως «την καλύτερη Real των τελευταίων 25 ετών», προσθέτοντας έξτρα προσδοκίες και βάρος στον τότε 40χρονο Toshack. Άλλωστε οι Μαδριλένοι προέρχονταν από τέσσερα σερί πρωταθλήματα.
Στην Real έγραψε ιστορία με την παραγωγικότητα των «Merengues»
Τα πρωταθλήματα έγιναν πέντε υπό τον Toshack το 1989-1990, αν και ξεκίνησε με γκρίνιες. Η ήττα από την Barcelona στην εκκίνηση της σεζόν και ο αποκλεισμός από το Κύπελλο Πρωταθλητριών στον δεύτερο γύρο έφεραν πίεση, ωστόσο η δουλειά που έκανε ο Ουαλός στη Μαδρίτη ήταν εξαιρετική. Με 107 γκολ ενεργητικό (έγινε η δεύτερη ομάδα που κατάφερνε να πετύχει περισσότερα από 100 γκολ σε ένα πρωτάθλημα) και με στυλοβάτες στα μετόπισθεν τους Oscar Ruggeri και Fernando Hierro, η Real πραγματοποίησε μια χρονιά «χάρμα ιδέσθαι». Τον Νοέμβριο του 1990 ωστόσο πλήρωσε το αναιμικό ξεκίνημα της σεζόν, και αποχώρησε από την ισπανική πρωτεύουσα.
Μετά την περιπέτεια με την «Βασίλισσα», τον Ιούλιο του 1991 επέστρεψε στην Sociedad, αναλαμβάνοντας μέχρι τον Νοέμβριο του 1994. Στην Ισπανία έγινε γνωστός και ως «John Benjamin», καθώς επικρατούσε σχεδόν μόνιμα μια παρεξήγηση γύρω από την καταγωγή του μεσαίου του ονόματος (John Benjamin Toshack το πλήρες όνομα).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΘΝΙΚΗ ΟΥΑΛΙΑΣ
Παράλληλα με την δεύτερη θητεία του στο San Sebastian, τον Ιανουάριο του 1994, παρουσιάστηκε στον Toshack μια μεγάλη πρόκληση καριέρας. Η Εθνική Ουαλίας του πρότεινε να αναλάβει τα ηνία της, μετά το «ναυάγιο» της συμφωνίας με τους Terry Venables και Bobby Robson. H παρουσία του στην εθνική ομάδα της πατρίδας του απεδείχθη βραχύβια, καθώς μετά από μόλις 47 ημέρες παραιτήθηκε, καθοδηγώντας τους «Δράκους» για μόλις ένα παιχνίδι, στην ήττα με 3-1 από την Νορβηγία στο Cardiff. Επικαλέστηκε έναν «πόλεμο» που μαινόταν γύρω από την εθνική ομάδα, την ώρα που ο κόσμος δεν καλόβλεπε την απομάκρυνση του προκατόχου του Toshack, του Terry Yorath.
Τον Νοέμβριο του 2004, έμελλε να επανέλθει ως ομοσπονδιακός τεχνικός στον πάγκο της πατρίδας του. Η δεύτερη θητεία του ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη με την πρώτη, όσον αφορά τουλάχιστον τη χρονική της διάρκεια. Ο Toshack παρέμεινε επικεφαλής για έξι ολόκληρα χρόνια, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να οδηγήσει την Ουαλία στην τελική φάση κάποιας μεγάλης διοργάνωσης. Η επαναπρόσληψή του, έφερε σωρεία αντιδράσεων ακόμα και σε μερίδα των ποδοσφαιριστών, με τους Garry Speed, Robbie Savage, Mark Pembridge και Andy Melville να δηλώνουν την αποχώρησή τους από την Εθνική.
Υπό τις οδηγίες του, ο Gareth Bale πήρε το βάπτισμα του πυρός με το εθνόσημο
Η απόπειρα πρόκρισης στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 ήταν αποτυχημένη, με τον Τύπο και τους φιλάθλους να τον κατηγορούν για κακή διαχείριση του παιχνιδιού με την Αυστρία (ήττα με 2-0). Με παρόμοια αναποτελεσματικότητα στέφθηκε η προσπάθεια για συμμετοχή στα τελικά του Euro 2008, με την Ουαλία να τερματίζει πέμπτη στον όμιλο των επτά ομάδων για τα προκριματικά. Χαρακτηριστικό είναι πως κάλεσε συνολικά 36 ποδοσφαιριστές καθ΄όλη τη διάρκεια των προκριματικών, λέγοντας πως «πρέπει να δείξουν πλήρη αφοσίωση στον σκοπό». Οι σχέσεις του με αρκετούς παίκτες ήταν κακές, με τον Paul Parry να λέει χαρακτηριστικά πως ένιωθε ως «ανταλλακτικό».
Το γυαλί είχε ραγίσει για τα καλά και ο Toshack δεχόταν πιέσεις να παραιτηθεί, παρά ταύτα εκείνος πεισματικά επιχείρησε να κάνει μια τελευταία προσπάθεια για το Euro 2012. Μετά όμως από την ήττα από το Μαυροβούνιο στις 5 Σεπτεμβρίου του 2010 για τα προκριματικά της διοργάνωσης, έθεσε την παραίτησή του στη διάθεση της ομοσπονδίας. Έτσι έκλεισε ένας μεγάλος δεύτερος κύκλος, με πολλούς ωστόσο να θεωρούν πως τα τελευταία χρόνια του Toshack έθεσαν τα θεμέλια για την μεγάλη επιτυχία της Ουαλίας στο Euro 2016 υπό τον Chris Coleman.
ΜΕ ΜΙΑ ΒΑΛΙΤΣΑ ΣΤΟ ΧΕΡΙ
Πίσω στο 1995, και μετά το κλείσιμο του κύκλου του στην Real Sociedad, ο Toshack ανέλαβε να συνεχίσει το μοναδικό έργο του Arsenio Iglesias στην Deportivo La Coruna. Εκ προοιμίου, η αποστολή του ήταν ζόρικη, καθώς ο Arsenio ήταν ο αγαπημένος όλων στην πόλη, βάζοντας την «Depor» στον ισπανικό ποδοσφαιρικό χάρτη για τα καλά με την κατάκτηση του Copa del Rey το 1995, αλλά και με την γενικότερη παρουσία της ομάδας επί των ημερών του.
Το πέρασμά του από το Riazor ήταν αμφιλεγόμενο. Κατέκτησε το ισπανικό Super Cup με το «καλημέρα» και οδήγησε την Deportivo στα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων, αλλά τη δεύτερη σεζόν του η ομάδα «αγκομαχούσε» στα μισά του βαθμολογικού πίνακα. Η σχέση του με τον ισχυρό άνδρα της Deportivo, Augusto Cesar Lendoiro, με τον κόσμο αλλά και με τους παίκτες ήταν σε τεντωμένο σχοινί και τον Φεβρουάριο του 1997 αποχώρησε επικαλούμενος ασυμφωνίες με τη διοίκηση. «Οι παίκτες έχουν έλλειψη φιλοδοξίας, δεν είναι αρκετά “πεινασμένοι” και θέλουμε περισσότερους “μπάσταρδους”», έλεγε χαρακτηριστικά ψέγοντας τους ποδοσφαιριστές του, σε μια δήλωση που ξεχείλισε το ποτήρι στις σχέσεις του στα αποδυτήρια.
Στην «Depor» έγινε «κόκκινο πανί» και δεν μπήκε ποτέ στα «παπούτσια» του Arsenio Iglesias
Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, και αφού είχε ήδη αφήσει την αγαπημένη του Ισπανία, μετακόμισε στην Τουρκία για χατίρι της Besiktas, κατόπιν «σύστασης» του Bobby Robson. Η ισχυρή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του, τον έκαναν να έρθει και εκεί σε ρήξη με την διοίκηση, με τον Toshack να απειλεί πως θα αποχωρήσει τον Οκτώβρη του 1998. Εν τέλει αυτό έγινε τον Φεβρουάριο του 1999, και αφού είχε κατακτήσει το τούρκικο κύπελλο της σεζόν 1997-1998. Η αποχώρηση είχε «θύτη», καθώς ο «John Benjamin» γύρισε στην Real Madrid για να διαδεχθεί τον Guus Hiddink. Οι «Merengues» πλήρωσαν αδρά για να εξασφαλίσουν την ελευθέρας του Toshack από την Κωνσταντινούπολη και ο Ουαλός προσπάθησε να τους βγάλει από το τέλμα στο οποίο είχαν περιέλθει.
Η σεζόν δεν έκλεισε καλά, αλλά η επόμενη ξεκίνησε περισσότερο προβληματικά. Μετά την ήττα της Real από την Rayo Vallecano με 3-2, o Toshack κριτίκαρε έντονα τους παίκτες του, και ειδικά τον πορτιέρο Albano Bizzarri. «Με έκανε να οδύρομαι» δήλωνε, με τον πρόεδρο Lorenzo Sanz να τον προτρέπει να ανακαλέσει, αλλά ο Toshack χαρακτήρισε το ξέσπασμα ως μια προσπάθεια αφύπνισης. Λίγο μετά, η διοίκηση των Μαδριλένων τον απομάκρυνε με συνοπτικές διαδικασίες. Το «διαζύγιο» κόστισε στην Real 700.000 λίρες, ποσό που κέρδισε δικαστικώς ο Ουαλός μερικά χρόνια αργότερα.
Από τη δεύτερη θητεία του στην Μαδρίτη
Από το 2000 ως και το 2004 αναλώθηκε σε άχρωμες θητείες σε Saint Etienne, Real Sociedad (ξανά), Catania και Real Murcia. Μετά την προαναφερθείσα δεύτερη θητεία του στην Εθνική Ουαλίας, ακολούθησε μια απόφαση που προκάλεσε αίσθηση, καθώς ανέλαβε τις τύχες του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος της ΠΓΔΜ (νυν Βόρεια Μακεδονία). Εκεί εξάντλησε το μονοετές συμβόλαιό του (Αύγουστος 2011 – Αύγουστος 2012), και παρά την προτροπή του Ilco Gjorgioski για νέα συνεργασία, αποχώρησε.
Από τότε, ο John Toshack έγινε ένας «γυρολόγος πολυτελείας», καθώς αναζήτησε νέες εμπειρίες σε χώρες εκ διαμέτρου αντίθετου ποδοσφαιρικού επιπέδου, σε σχέση με την πρότερη καριέρα του. Αζερμπαϊτζάν, Μαρόκο και Ιράν ήταν οι επόμενοι σταθμοί του, για χατίρι των Khazar Lankaran, Wydad Casablanca και Tractor αντίστοιχα.
Με τον Xabi Alonso στην Real Sociedad
Πλέον, και έχοντας κλείσει τα 71 έτη ζωής, σχολιάζει κατά καιρούς τα δρώμενα, πάντα με τον ίδιο φλεγματικό και καυστικό τρόπο που τον διέπει. «Ο Bale θα πρέπει να μάθει ισπανικά ως ένδειξη σεβασμού», δήλωνε τον Φεβρουάριο του 2019 σε ισπανική ραδιοφωνική εκπομπή, αναφερόμενος στον τότε παίκτη της Real Madrid, ο οποίος είχε κάνει ντεμπούτο στην Εθνική Ουαλίας υπό τον Toshack.
«Να γυρίσω στην προπονητική; Είμαι σχεδόν 70 και έχω αλλάξει αρκετά. Η προπονητική σήμερα είναι μια διαφορετική πρόταση και ο προπονητής πρέπει να συνεργαστεί με έναν 21χρονο που είναι ήδη πλούσιος», απαντούσε σε σχετικό ερώτημα. Όσον αφορά τον εαυτό του, χρησιμοποίησε ξανά την αγαπημένη του λέξη, δείχνοντας για άλλη μια φορά την αντισυμβατική του πάστα. «Είμαι λίγο μπάσταρδος, αλλά ένας ωραίος μπάσταρδος, υπάρχει μεγάλη διαφορά».
ΠΗΓΗ: eyap.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, newpost.gr
