Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει κάποιον ή δεν έχουμε νοιώσει και εμείς οι ίδιοι μια λιγούρα για κάποια συγκεκριμένη τροφή; Είναι πάντα κακό αυτό; Η απάντηση είναι ξεκάθαρα όχι. Ας ξεκινήσουμε αρχικά να ορίσουμε το τι είναι η λιγούρα και σε τι διαφέρει από την βιολογική πείνα.
Πείνα ή Λιγούρα;
Πολλές φορές έχω συναντήσει ανθρώπους οι οποίοι μεταφράζουν την λιγούρα ως πείνα. Το να διαχωρίσουμε αυτές τις δύο καταστάσεις είναι αρκετά απλό. Όταν μιλάμε για βιολογική πείνα, μιλάμε για την ανάγκη του οργανισμού μας να λάβει θρεπτικά συστατικά και ενέργεια για την εύρυθμη λειτουργία του. Αφήνοντας αρκετές ώρες το σώμα μας χωρίς τροφή, νοιώθουμε ένα αίσθημα κενού ή γουργούρισμα στο στομάχι και εάν ο χρόνος νηστείας παραταθεί τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν ακόμα πιο έντονα όπως ζαλάδα, τρέμουλο, ταχυπαλμία, εφίδρωση, νευρικότητα κλπ.
Ωστόσο, όταν μιλάμε για λιγούρα, μιλάμε για την έντονη επιθυμία να καταναλώσουμε όχι γενικά τροφή αλλά ένα συγκεκριμένο είδος τροφής, συνήθως εδώ και τώρα, χωρίς κανένα από τα παραπάνω συμπτώματα. Ένα αίσθημα κενού στο στόμα, αλλά όχι στο στομάχι. Μία ακατάσχετη επιθυμία η οποία μπορεί να προέρχεται από πολλές διαφορετικές αιτίες:
Η δύναμη των αισθήσεων
Οι αισθήσεις μας έχουν άμεση συσχέτιση με την επιθυμία μας να καταναλώσουμε τροφή. Πόσες φορές δεν έχετε δει κάποια εκπομπή μαγειρικής, δεν έχετε μυρίσει ένα φαγητό ή δεν έχετε μπει σε ένα αρτοποιείο και χωρίς να πεινάτε πραγματικά επιζητάτε να καταναλώσετε κάτι από τη βιτρίνα; Το ερώτημα είναι: Είναι φυσιολογικό αυτό; Μα φυσικά και είναι!!
Φυσιολογικό είναι να επιθυμώ ένα γλυκό, φυσιολογικό είναι να λιγουρευτώ μία πίτσα!! Μη φυσιολογικό είναι να κάνω στερητική δίαιτα, δίαιτα νηστείας-αφαγίας, ή να πίνω «μαγικά» ροφήματα/χάπια για να αδυνατίσω. Δεν τιμωρώ τον εαυτό μου γιατί επιθυμεί κάποια συγκεκριμένη τροφή αλλά τον μαθαίνω πως να διαχειρίζεται την τροφή του ώστε να μην οδηγηθεί σε πολυφαγία.
Τρώω τα συναισθήματά μου
Η σχέση της τροφής με το συναίσθημα ξεκινάει ήδη από την βρεφική μας ηλικία, όταν η μητέρα παίρνει στην αγκαλιά της το νεογέννητο βρέφος να το ταΐσει. Εκείνη την στιγμή το μωρό το οποίο ήρθε μόλις στον άγνωστο γι’ αυτό κόσμο δεν παίρνει μόνο γάλα από την μητέρα του αλλά και αγάπη, φροντίδα, τρυφερότητα και ασφάλεια. Μεγαλώνοντας η σύνδεση αυτή της τροφής με το συναίσθημά μας συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας.
Το φαγητό μας συνοδεύει παντού, σε χαρές και λύπες. Κατανοούμε λοιπόν πως εάν εκτεθούμε σε μια κατάσταση έντονου στρες (στεναχώρια, θυμός κ.λπ.), και δεν έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, πολύ πιθανό να οδηγηθούμε σε υπερφαγία. Γιατί η τροφή σε αυτή την περίπτωση θα λειτουργήσει σαν ηρεμιστικό – χαλαρωτικό, σαν αυτή την πρώτη αγκαλιά της μητέρας, σαν αυτή την επιβράβευση με γλυκό όταν ήμουν καλό παιδί. Αυτή η σύζευξη τροφής και συναισθήματος είναι πολλές φορές η αιτία να καταλήξει ο παχύσαρκος να έχει επαναλαμβανόμενες λιγούρες και υπερφαγίες, να αδυνατεί να τηρήσει ένα πρόγραμμα διατροφής και εν τέλη να αδυνατεί να χάσει και να διατηρήσει το χαμένο του βάρος.
Έλλειψη ύπνου
Τα αποτελέσματα πολλών ερευνών δείχνουν ότι μικρής διαρκείας ύπνος συσχετίζεται με αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), πιο έντονη τάση για τσιμπολόγημα και πιο έντονες λιγούρες. Υπεύθυνοι γι’ αυτό είναι η αύξηση του μορίου 2-AG, μιας ουσίας που λειτουργεί ως φυσικό διεγερτικό της όρεξης, η αυξημένη παραγωγή γκρελίνης και η μειωμένη παραγωγή λεπτίνης, ορμονών που επηρεάζουν το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού, και τα συνεχώς αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα που δημιουργούν λανθασμένα την επιθυμία για φαγητό. Διαφυλάξτε την υγεία σας και φροντίστε το βάρος σας υιοθετώντας σωστά και επαρκή ωράρια ύπνου.
Άτακτα γεύματα
Τα μη οργανωμένα γεύματα και τα μεγάλα χρονικά κενά μεταξύ των γευμάτων οδηγούν στην μείωση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα (υπογλυκαιμία). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η ποσότητα της τροφής που θα καταναλώσουμε όταν τελικά βρούμε χρόνο, να μην καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού μας και να έχουμε έντονες λιγούρες στην υπόλοιπη διάρκεια της ημέρα. Μην ξεχνάτε: Η οργάνωση της διατροφής μας είναι ένα είδος φροντίδας προς τον εαυτό μας!
Μη επαρκής ενυδάτωση
Τα οφέλη του νερού για την υγεία και την διατήρηση του βάρους μας αναφέρονται διαρκώς σε πλειάδα τεκμηριωμένων επιστημονικών μελετών. Αρκετές είναι επίσης οι φορές που η έλλειψη επαρκούς ενυδάτωσης, συνδέεται και με το αίσθημα της λιγούρας. Φροντίστε να ενυδατώνετε σωστά τον οργανισμό σας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας πίνοντας νερό, ροφήματα και τρώγοντας τροφές πλούσιες σε υγρά όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά.
Τι άλλο θέλουν να μας πουν οι λιγούρες μας
Οι λιγούρες δεν αποτελούν πάντα θέμα λαιμαργίας αλλά μπορεί να αποτελούν ένδειξη έλλειψης κάποιου θρεπτικού συστατικού ή να μας ειδοποιούν για κάποιο πρόβλημα υγείας. Σε περίπτωση υπερθυρεοειδισμού ή σε υπερλειτουργία των επινεφριδίων τα επίπεδα της πείνας αυξάνονται και μπορεί να είναι αυξημένη η επιθυμία κατανάλωσης τροφής.
Εάν η αυξημένη όρεξη συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, ζάλη, εφίδρωση κ.λπ. πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας ώστε να προβείτε στις απαραίτητες εξετάσεις και να ακολουθήσετε την κατάλληλη θεραπεία. Η αλλαγή του βάρους και η έντονη επιθυμία για φαγητό ωστόσο μπορεί να οφείλετε και στην λήψη κάποιου φαρμάκου όπως είναι ορισμένα αντικαταθλιπτικά ή φάρμακα που χορηγούνται για ρύθμιση ορμονικών διαταραχών.
Τέλος, άτομα τα οποία παρουσιάζουν έντονη αναιμία, εμφανίζουν κάποιες φορές την τάση να καταναλώνουν πάγο σε μεγάλες ποσότητες μέσα στην ημέρα. Εάν αυτό το σύμπτωμα είναι πολύ έντονο και συνδυάζεται με υπνηλία, ζαλάδα, έλλειψη συγκέντρωσης και έντονη κόπωση, συμβουλευτείτε άμεσα τον γιατρό σας.
Τι να κάνετε
Τι να κάνετε λοιπόν ώστε να καταφέρετε να διαχειρίζεστε καλύτερα τις λιγούρες και να περιορίσετε τις υπερφαγίες; Παρακάτω σας παραθέτω μερικά tips που θα σας βοηθήσουν να ελέγξετε την πείνα σας και να βελτιώσετε τον μεταβολισμό σας:
- Καταναλώστε μικρά και συχνά γεύματα στην διάρκεια της ημέρας (3 βασικά γεύματα: πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό. Υγιεινά ενδιάμεσα σνακ: π.χ. φρούτα, ξηρούς καρπούς, γιαούρτι, παστέλι κ.α.
- Ενυδατώστε σωστά τον οργανισμό σας πίνοντας νερό, ροφήματα, φυσικούς χυμούς χωρίς ζάχαρη και τρώγοντας φρούτα και λαχανικά.
- Μην τρώτε νωρίτερα από 2,5 ώρες και αργότερα από 3,5 ώρες
- Προτιμήστε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως (π.χ. βρώμη, καστανό ρύζι, κριθάρι, κινόα κ.λπ.) τα οποία θα σας χορτάσουν και θα βελτιώσουν τον μεταβολισμό σας.
- Επιλέξτε να τρώτε καθιστοί στο τραπέζι, σε ατμόσφαιρα ηρεμίας και συντροφικότητας, μασώντας καλά και απολαμβάνοντας το φαγητό σας.
- Αποφύγετε τις ακραίες μεθόδους αδυνατίσματος.
- Φροντίστε τον εαυτό σας: Ξεκουραστείτε, απολαύστε στιγμές ηρεμίας μέσα στην ημέρα, κοιμηθείτε, ασκηθείτε, μιλήστε στον εαυτό σας με ευγένεια, χρησιμοποιήστε τεχνικές χαλάρωσης και αποφόρτισης, συζητήστε για τις καταστάσεις που σας προκαλούν στρες ή άγχος, ζητήστε βοήθεια.
