Η ψωρίαση αποτελεί μια χρόνια δερματοπάθεια, κατά βάσει άγνωστης αιτιολογίας, για την εμφάνιση της οποίας εικάζεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο το γονιδιακό μας προφίλ, καθώς και το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Κατά την ψωρίαση επιταχύνεται ο κύκλος ζωής των δερματικών κυττάρων μας, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση τους στην επιφάνεια του δέρματος σε στοιβάδες. Η συγκεκριμένη δερματική πάθηση δεν μεταδίδεται μέσω της επαφής με το δέρμα ή τα ρούχα του πάσχοντος, ούτε είναι αποτέλεσμα κακής υγιεινής.
Υπάρχουν 6 τύποι ψωρίασης
1. Η κοινή ψωρίαση ή ψωρίαση κατά πλάκας
Είναι η συχνότερη μορφή την οποία εμφανίζουν το 80% των πασχόντων. Χαρακτηρίζεται από ερυθρές, ξηρές πλάκες στην επιφάνεια του δέρματος, που ίσως ορισμένες φορές να μας «φαγουρίζουν» και να μας πονούν. Συνήθως εμφανίζονται σε αγκώνες, γόνατα ή στο κρανίο, χωρίς να αποκλείονται και τα υπόλοιπα μέρη του σώματός μας.
2. Η σταγονοειδής ψωρίαση
Είναι η δεύτερη, σε συχνότητα εμφάνισης, μορφή ψωρίασης (18% των πασχόντων), που μπορεί να την πυροδοτήσει κάποια βακτηριακή λοίμωξη (π.χ. στρεπτόκοκκος). Χαρακτηρίζεται από πολλές μικρές, ερυθρές πλάκες σε μορφή σταγόνας, που εμφανίζονται συνήθως στον κορμό, στα χέρια, στα πόδια και στο κρανίο.
3. Η ανάστροφη ψωρίαση
Χαρακτηρίζεται από λείες ερυθρές φλεγμονώδεις πλάκες στις μασχάλες, στη βουβωνική χώρα, κάτω από το στήθος και γύρω από τα γεννητικά όργανα, που επιδεινώνονται μέσω της τριβής και του ιδρώτα. Η εμφάνισή τους μπορεί να πυροδοτηθεί από μυκητιάσεις.
4. Η φλυκταινώδης ψωρίαση
Αποτελεί σπανιότερη μορφή ψωρίασης που χαρακτηρίζεται από τη συχνή επανεμφάνιση πυωδών φουσκαλών σε εκτεταμένες ή μικρές (χέρια, πόδια, δάχτυλα) επιφάνειες του δέρματος, υψηλό πυρετό, ρίγος, έντονη φαγούρα και διάρροια.
5. Η ερυθροδερμική ψωρίαση
Η πιο σπάνια μορφή ψωρίασης που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση γενικευμένου εξανθήματος που μπορεί να μας «φαγουρίζει» ή πονάει έντονα.
6. Η ψωριασική αρθρίτιδα (αρθροπαθητική ψωρίαση)
Χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη συμπτωμάτων αρθρίτιδας (πρησμένες αρθρώσεις που πονούν).
Επιπλέον, ο βαθμός σοβαρότητας της νόσου μπορεί να ποικίλει και να κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρής μορφής ψωρίαση.
Πόσο συχνά εμφανίζεται η ψωρίαση;
Η ψωρίαση προσβάλλει το 1-3% του γενικού πληθυσμού. Στην Ελλάδα, συγκεκριμένα, περίπου 200.000 άτομα πάσχουν από ψωρίαση.
Ποιους επηρεάζει και τι μπορεί να την προκαλέσει;
Τα άτομα μεταξύ 15-35 ετών έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν κάποια στιγμή τη συγκεκριμένη δερματοπάθεια, χωρίς να υπάρχει καμιά διάκριση μεταξύ των 2 φύλων, αν και έχουν καταγραφεί και περιστατικά ψωρίασης σε βρέφη και παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών (σταγονοειδής και ανάστροφη ψωρίαση). Επιπρόσθετα, πιστεύεται ότι υπάρχει κληρονομική προδιάθεση για την εμφάνιση της νόσου, καθώς περίπου το 30% των ατόμων που πάσχουν από ψωρίαση έχει κάποιο άτομο από το οικογενειακό τους περιβάλλον που πάσχει επίσης από τη συγκεκριμένη δερματοπάθεια.
Παράγοντες εμφάνισης ψωρίασης
Ορισμένοι παράγοντες που πιθανόν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της ψωρίασης για πρώτη φορά, αλλά και να οδηγήσουν σε περιόδους έξαρσης, είναι:
- Κακή ψυχολογική κατάσταση
- Τραυματισμοί του δέρματος
- Λοιμώξεις (βακτηριακές, μυκητιάσεις)
- Κάπνισμα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Έλλειψη βιταμίνης D
- Ορμονικές διαταραχές
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, της υπέρτασης
- Έντονες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας
Επιπρόσθετα, ορισμένες μελέτες συνδέουν τους πάσχοντες με ψωρίαση με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρονίων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, ο καρκίνος και διάφορες παθήσεις του ήπατος.
Ποιος ο ρόλος της διατροφής στην εμφάνιση και αντιμετώπιση της ψωρίασης;
Αν και δεν υπάρχουν εμπεριστατωμένες κατευθυντήριες οδηγίες όσον αφορά στην υιοθέτηση κάποιας συγκεκριμένης δίαιτας για την πρόληψη ή την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ψωρίασης, φαίνεται ότι η επιλογή ή αποφυγή ορισμένων τροφίμων ή θρεπτικών συστατικών μπορεί να βοηθήσει τόσο στις περιόδους έξαρσης όσο και στις περιόδους ύφεσης της νόσου:
Ω-3 λιπαρά οξέα
Τα ω-3 έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Καθώς η ψωρίαση είναι μια φλεγμονώδης νόσος, έχει φανεί σε μελέτες ότι η πρόσληψή ω-3 λιπαρών οξέων μπορεί να επιδράσει ευεργετικά στο ανοσοποιητικό σύστημα. Συνεπώς, φροντίστε να καταναλώνετε τρόφιμα που είναι καλές πηγές, όπως λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλα, σκουμπρί, ρέγγα, τόνος, πέστροφα), όσπρια, ξηροί καρποί.
Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D αποτελεί συστατικό κάποιων δερματικών κρεμών που εφαρμόζονται τοπικά στις πάσχουσες περιοχές, καθώς έχει φανεί ότι πιθανότατα μειώνει το ταχύ ρυθμό ανάπτυξης των δερματικών κυττάρων. Αν και χρειάζεται προσοχή ως προς την ποσότητα της βιταμίνης D που λαμβάνεται, η πρόσληψη της μέσω της τροφής φαίνεται ότι αποτελεί την ασφαλέστερη οδό χορήγησής της. Τροφές που είναι καλές πηγές της βιταμίνης D είναι το μουρουνέλαιο, τα λιπαρά ψάρια, ο κρόκος αυγού, τρόφιμα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D (π.χ. γαλακτοκομικά, δημητριακά πρωινού, κτλ).
Γλουτένη
Αν και δεν υπάρχουν εμπεριστατωμένες μελέτες που να αποδεικνύουν ότι ο αποκλεισμός της γλουτένης από τη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ψωρίασης, έχει φανεί ότι ορισμένοι πάσχοντες ίσως βοηθηθούν από την υιοθέτηση μιας διατροφής ελεύθερης σε γλουτένη, καθώς είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι ως προς αυτό το θρεπτικό συστατικό. Χρειάζεται ωστόσο ιδιαίτερη προσοχή πριν ξεκινήσετε να αποκλείετε από τη διατροφή σας τη γλουτένη. Φροντίστε πρώτα να ελέγξετε με τη βοήθεια του θεράποντα ιατρού σας αν έχετε πράγματι ευαισθησία σε αυτή. Στη συνέχεια απευθυνθείτε σε κάποιον διαιτολόγο για να σας συμβουλεύσει σχετικά με την υιοθέτηση μιας δίαιτας ελεύθερης σε γλουτένη.
Αλκοόλ
Το αλκοόλ έχει φανεί ότι μπορεί να πυροδοτήσει περιόδους έξαρσης αν πάσχετε από ψωρίαση, καθώς αυξάνει την απελευθέρωση μιας ουσίας, της ισταμίνης, που επιδεινώνει τις αλλοιώσεις του δέρματος. Συνεπώς θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση του ακόμη και σε περιόδους ύφεσης ή τουλάχιστον να καταναλώνεται με μέτρο και περιστασιακά.
Ποιος ο ρόλος των συμπληρωμάτων στην αντιμετώπιση της ψωρίασης;
Πολλοί πάσχοντες από ψωρίαση καταφεύγουν συνήθως στη λήψη συμπληρωμάτων που περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, βιταμίνη D, βιταμίνη B12 ή σελήνιο, με σκοπό την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους ή ακόμη και την επιμήκυνση των περιόδων ύφεσης της νόσου.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η λήψη των συγκεκριμένων συμπληρωμάτων είναι πράγματι αποτελεσματική, με εξαίρεση τα ω-3 λιπαρά οξέα
Ακόμη όμως και στην περίπτωση των ω-3, απαιτείται μεγάλη προσοχή ως προς τη δοσολογία του συμπληρώματος που θα λάβετε, όπως επίσης και ως προς την περιεκτικότητά του σε άλλα θρεπτικά συστατικά (π.χ. βιταμίνη Α, D, E). Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να συμβουλεύεστε πάντα τον θεράποντα ιατρό σας πριν λάβετε ένα συμπλήρωμα διατροφής.
Ποια η σημασία της υιοθέτησης μιας ισορροπημένης διατροφής στην ψωρίαση;
Λάβετε υπόψη σας ότι το αυξημένο σωματικό βάρος παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην εμφάνιση όσο και στην αντιμετώπιση της ψωρίασης. Συνεπώς, είναι σημαντικό αν έχετε υπερβάλλον βάρος να επιδιώξτε τη σταδιακή απώλεια του. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της υιοθέτησης μιας Μεσογειακής τύπου διατροφής, που προάγει επίσης τη μείωση της φλεγμονής, όπως και με την υιοθέτηση συστηματικής άσκησης.
