Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια πρωτοφανή άνοδο των puzzle παιχνιδιών, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην indie σκηνή. Η αλήθεια είναι ότι δύσκολα τέτοιου είδους παιχνίδια βρίσκουν απήχηση πέρα από τις mobile συσκευές. Ωστόσο υπηρεσίες όπως το Xbox Game Pass και τα ανάλογα παιχνίδια που έχει δώσει κατά καιρούς το PlayStation Plus, βοηθούν στο να τα γνωρίσει περισσότερος κόσμος που δεν έχει επαφή με το είδος ή που είναι δύσπιστος στο να καταβάλει τον οβολό του σε παρόμοιες δημιουργίες. Ακόμα κι έτσι, η παρουσίαση προφανώς παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο να τραβήξει τα βλέμματα και να κάνει κάποιον να αφιερώσει χρόνο. Όταν δε, υπάρχουν άπλετες αμφιβόλου ποιότητας επιλογές εκεί έξω, το να ξεχωρίσεις πολλές φορές την ήρα απ’ το σιτάρι, δεν είναι ότι πιο εύκολο και κυρίως ανέξοδο.
Το Carto είναι ένα ιδιαίτερο puzzle-adventure, το οποίο έρχεται από το Ταϊβανέζικο indie στούντιο Sunhead Games. Το πρώτο πράγμα που σίγουρα τραβά τα βλέμματα είναι το γλυκό του στιλ, το οποίο μοιάζει σαν παιδική ζωγραφιά με κηρομπογιές. Προσωπικά μπορεί να μην είναι καθόλου του γούστου μου τέτοια «γλυκούτσικα» παιχνίδια, όμως ο συγκεκριμένος gameplay μηχανισμός που περιέχει, κατά τον οποίο ουσιαστικά χαρτογραφείς την περιπέτεια λύνοντας puzzles, μου κίνησε το ενδιαφέρον. Το παιχνίδι προωθείται ως μια χαλαρωτική αφηγηματική εμπειρία που θέλει να κάνει το μυαλό σου να δουλέψει και να σε διασκεδάσει. Τα κατάφερε άραγε;
Η ιστορία του παιχνιδιού περιστρέφεται γύρω από την Carto. Ένα μικρό κορίτσι το οποίο κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας χωρίζεται απ’ τη γιαγιά του, με την οποία ταξίδευαν μαζί πάνω σε ένα αερόπλοιο. Η Carto η οποία προέρχεται από οικογένεια ξακουστών χαρτογράφων, προσγειώνεται σε ένα άγνωστο νησί. Κάνοντας χρήση της ικανότητάς της να φτιάχνει χάρτες, θα πρέπει να βρει το δρόμο της και να επιστρέψει στην αγκαλιά της γιαγιά της. Στη πορεία, η νεαρή κοπέλα θα περιηγηθεί σε έναν μυστηριώδη κόσμο γεμάτο με ιδιόμορφους χαρακτήρες, τους οποίους θα πρέπει να βοηθήσει προκειμένου να ολοκληρώσει το ταξίδι της. Όπως σαφώς αντιλαμβάνεστε ο στόχος είναι απ’ την αρχή ξεκάθαρος, χωρίς να παρουσιάζει ιδιαίτερες εκπλήξεις όσο αφορά την πλοκή.
Ωστόσο, το στούντιο έχει φροντίσει να εμπλουτίσει το ταξίδι με όμορφες αφηγηματικές πινελιές παρουσιάζοντας αρκετούς παραλληλισμούς που έχουν να κάνουν με την ενηλικίωση, τη φιλία, την οικογένεια και άλλες παρόμοιες αρετές, τις οποίες έχει συσκευάσει σε ένα όμορφο, γλυκό και αρκετά παραμυθένιο περιτύλιγμα που θυμίζει παιδικό βιβλίο. Ως προς την αφήγηση μην περιμένετε τίποτα που θα σας συναρπάσει, θα σας κάνει να δεθείτε με τους χαρακτήρες ή θα σας εξιτάρει με την πλοκή του. Άλλωστε αυτός δεν είναι ο στόχος του. Προσωπικά βρήκα την αφήγησή του εντελώς επίπεδη και τους χαρακτήρες του, αρκετά «γλυκανάλατους» για τα γούστα μου, θυμίζοντάς μου έντονα εικονογραφημένα παραμυθάκια που απευθύνονται σε παιδάκια έως 5 το πολύ ετών.
Ένα άλλο στοιχείο που δεν μου άρεσε καθόλου, είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει ούτε μια γραμμή ηχογραφημένου διαλόγου. Τα πάντα βασίζονται σε text, υποχρεώνοντας τον παίκτη να διαβάζει κυριολεκτικά τα πάντα, θυμίζοντας άλλες εποχές που πραγματικά είχα την εντύπωση ότι είχαμε αφήσει πίσω μας προ πολλού. Δεν θα με πείραζε -θεωρώ- αν αυτό περιορίζονταν μόνο στους διαλόγους, αλλά το γεγονός πως το παιχνίδι με υποχρέωνε να διαβάζω wall texts προκειμένου να λύσω έναν γρίφο ή να καταλάβω τι στο καλό πρέπει να κάνω και που να πάω για να συνεχίσω παρακάτω (μιας και δεν υπάρχουν ούτε objectives, ούτε κάποιος χάρτης), ομολογώ πως με κούρασε αρκετά και με έκανε γρήγορα όχι μόνο να βαρεθώ, αλλά και να εκνευριστώ. Πόσο μάλλον, όταν το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των κειμένων ήταν τόσο αδιάφορα και τόσο cringe, όσο το να ακούς την Ντόρα την μικρή εξερευνήτρια να φωνάζει «μη κλέψεις λύκε». Καταλαβαίνεις λοιπόν πως ο στόχος του παιχνιδιού που είναι να ουσιαστικά να προσφέρει μια χαλαρωτική εμπειρία, για μένα πήγε περίπατο από νωρίς. Αυτό ωστόσο που πιστεύω παρουσιάζει ενδιαφέρον και ουσιαστικά είναι και το selling point του παιχνιδιού είναι ο gameplay μηχανισμός του.
Το Carto όσο απίστευτα απλοϊκό είναι σαν παιχνίδι, άλλο τόσο είναι και προκλητικό. Μη φανταστείς ότι φέρει κάποια πρόκληση μάχης ή platforming, που απαιτεί τέλειο συγχρονισμό ή συντονισμό, γιατί αυτά τα στοιχεία είναι ανύπαρκτα. Το πιο αγχωτικό ή επικίνδυνο από αυτή την άποψη που θα συναντήσεις ποτέ μέσα στο παιχνίδι, είναι μια αρκούδα που χρειάζεται… αγκαλιά. «Μέλωσες» μ’ αυτό ε; Με αυτό όμως που δε θα μελώσεις σίγουρα, είναι οι γρίφοι, οι οποίοι φέρουν δυσανάλογη με το γενικό ύφος του παιχνιδιού πρόκληση. Καλά, μη φανταστείς ότι θα κληθείς να λύσεις τον κύβο του Ρούμπικ κιόλας! Το Carto ναι μεν παρέχει διάφορες προκλήσεις, αλλά βασίζονται στη λογική, σε ενδείξεις του περιβάλλοντος και σε στοιχεία που προκύπτουν από τους διαλόγους. Αν βέβαια δεν είσαι λογικό όπως εγώ ον και δεν έχεις υπομονή, σε κόβω να μη περνάς καλά!
Για να εξερευνήσουμε λοιπόν τον κόσμο του Carto, καλούμαστε να εντοπίσουμε και να συγκεντρώσουμε διάφορα σαν παζλ κομμάτια του χάρτη (ή να μετακινήσουμε εκείνα που ήδη υπάρχουν), ούτος ώστε να δημιουργήσουμε τοποθετώντας τα σωστά ένα μεγαλύτερο, πάνω στον οποίο θα περιηγηθούμε. Φαντάσου το δηλαδή σαν μικρά κομμάτια παζλ, τα οποία σχηματίζουν ένα μεγαλύτερο. Ο μόνος βέβαια περιορισμός, είναι πως τα κομμάτια αυτά δεν «κουμπώνουν» οπουδήποτε αλλά πρέπει να ταιριάζουν με τη μορφολογία του χάρτη, όπως για παράδειγμα δάση, πεδιάδες ή θάλασσα. Τα πράγματα βέβαια δεν είναι τόσο απλά όσο ακούγονται και το παιχνίδι δεν είναι από εκείνα που θα σου κρατήσουν το χεράκι ή θα σε διευκολύνουν ιδιαίτερα. Τα κομμάτια δεν είναι πάντα ορατά, αντιθέτως ορισμένα απαιτούν κάποια διεργασία προκειμένου να εμφανιστούν. Ένας για παράδειγμα χαρακτήρας μπορεί να σου πει ότι αυτό που χρειάζεσαι βρίσκεται στο κέντρο του δάσους ανατολικά από ένα χωριό.
Από κει κι ύστερα είναι στο χέρι σου το πως θα τοποθετήσεις ή θα περιστρέψεις τα κομμάτια ώστε να σχηματίσεις αυτό που σου ζητάει. Κάνοντάς το λοιπόν σωστά, σου αποκαλύπτονται νέα κομμάτια, χαρακτήρες, έγραφα ή αντικείμενα που είναι απαραίτητα για την πρόοδο. Υπάρχουν ωστόσο και κάποιες έξυπνες πινελιές, όσο αφορά τους γρίφους, όπως για παράδειγμα να περιστρέψεις γρήγορα ένα κομμάτι που απεικονίζει ένα ηφαίστειο προκειμένου να το κάνεις να εκραγεί ή να το περιστρέψεις με μια συγκεκριμένη φορά, ώστε να χειραγωγήσεις το μοτίβο της κίνησης ενός ζώου, προκειμένου να το κατευθύνεις σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Κατά την περιήγησή σας εsπίσης στο χάρτη, θα πρέπει να δώσετε την απαραίτητη προσοχή και στο περιβάλλον στο οποίο κινήστε, καθώς μπορεί να κρύβει διάφορα στοιχεία για το τι πρέπει να κάνετε. Κάποιος ήχος για παράδειγμα, μια κορδέλα σε ένα δέντρο, ένα πεσμένο κούτσουρο που δείχνει προς μια κατεύθυνση, χαραγματιές πάνω σε πάγους, σχήματα πάνω σε πέτρες κ.ο.κ.
Όλα αυτά βέβαια δεν υπάρχει ούτε μια στο εκατομμύριο να τα ανακαλύψει κάποιος αν δεν είναι συγκεντρωμένος ή δε δώσει την απαραίτητη προσοχή στους διαλόγους και στα στοιχεία του περιβάλλοντος γύρω του. Σίγουρα αυτού του είδους η εξερεύνηση μπορεί να εξιτάρει και να τη βρίσκει συναρπαστική ένας gamer ως διαδικασία. Αυτά είναι γούστα. Ακόμα κι έτσι όμως, η παντελής έλλειψη καθοδήγησης και η απουσία ουσιαστικών objectives μπορεί να προκαλέσει πολύ εύκολα εκνευρισμό, γιατί η πιθανότητα να κάνεις αιώνια βόλτες στον χάρτη χωρίς να ξέρεις που πάνε τα τέσσερα ή πως να προχωρήσεις παρακάτω είναι απλά εξασφαλισμένη.
Επειδή ουσιαστικά δεν υπάρχουν «αποστολές» με την παραδοσιακή έννοια κάπου γραμμένες, μου έτυχε αρκετές φορές, ειδικά μετά από κάποιο save που έκανα ώρες μέχρι να ξαναπιάσω το παιχνίδι, να μη θυμάμαι τίποτα, με αποτέλεσμα να πρέπει να ξαναπάω πίσω και να διαβάζω κατεβατά ή να ξαναμιλάω στους NPCs προκειμένου να θυμηθώ. Ίσως επειδή το παιχνίδι είναι χωρισμένο σε κεφάλαια, οι δημιουργοί να υπέθεσαν ότι θα θυμόμαστε τι πρέπει να κάνουμε μέχρι να το ξαναπιάσουμε από κει που το είχαμε αφήσει. Όταν όμως το μυαλό σου έχει γίνει πουρές από τον συνδυασμό γρίφων, κατεβατών και άσκοπων περιπλανήσεων, (ακόμα κι αν το έχεις πάρει σερί) ε, όπως και να το κάνουμε δεν λες ότι τρελάθηκες στη διασκέδαση ή σε χαλάρωσε.
Από την άλλη βέβαια, δεν μπορείς να κατηγορήσεις το παιχνίδι για φτωχό σχεδιασμό. Αντιθέτως όπως είπα και πριν, είναι γεμάτο από περιβαλλοντικές ενδείξεις και μικρά hints. Το να μάθεις να τα αναζητάς και να τα συγκεντρώνεις, αποτελούν σαφώς κι αυτά μέρος της πρόκλησης και της διασκέδασης, συνεισφέροντας στην αίσθηση της ανταμοιβής και ικανοποίησης. Ωστόσο, μετά τη μέση του παιχνιδιού υπάρχουν κάποιοι γρίφοι στους οποίους το στούντιο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει περισσότερα στοιχεία ως προς το τι πρέπει να κάνεις ή έστω να σε καθοδηγήσει κάπως.
Ακόμα κι αν κάποιος είναι αρκετά μυημένος σε τέτοιου είδους παιχνίδια, υπάρχουν στο Carto κάποια σημεία που για να λύσουμε ένα γρίφο, απαιτείται να χειριστούμε τον χάρτη με έναν συγκεκριμένο τρόπο ή μοτίβο, τον οποίο δεν στο κάνει ξεκάθαρο το παιχνίδι. Δε σε αφήνει βέβαια εντελώς έρμαιο, αλλά δεν στο κάνει κι εύκολο, όταν για παράδειγμα η λύση μπορεί να κρύβεται σε μια τυχαία γραμμή διαλόγου με κάποιον NPC που εξ αρχής φαίνεται ότι δεν έχει σημασία. Σίγουρα για εκείνους που τους αρέσουν οι σπαζοκεφαλιές και θέλουν να λύνουν τα πάντα μόνοι τους χωρίς βοήθεια αυτό είναι υπέροχο. Οι περισσότεροι ωστόσο θεωρώ ότι θα το βρουν απλά απογοητευτικό παρά διασκεδαστικό.
Όσον αφορά το οπτικοακουστικό κομμάτι του παιχνιδιού και τον σχεδιασμό του κόσμου του, το art style και η μουσική του είναι χαλαρωτικά και δεν σου τρυπούν ευτυχώς τον εγκέφαλο ή κάνουν τα μάτια σου να πονάνε. Κάθε ένα απ’ τα κεφάλαια του παιχνιδιού λαμβάνει μέρος σε διαφορετική τοποθεσία, η οποία φέρει τη δική του ξεχωριστή κουλτούρα και χαρακτήρες, προσφέροντας ικανοποιητική ποικιλία. Όσο ομολογουμένως παράξενος κι αν είναι ο κόσμος του, το στούντιο έχει φροντίσει με βάση τις αλληλεπιδράσεις με τους NPCs και την ποικιλομορφία, να δείχνει κάθε φορά φρέσκος και ζωντανός, κάνοντάς σε να θέλεις να τον εξερευνήσεις και να δεις τι έχει να προσφέρει. Τα γραφικά του, όπως και η μουσική του δεν εντυπωσιάζουν, όμως κάνουν καλά τη δουλειά τους συνεισφέροντας στο γοητευτικό του στιλ και στην γενική γλυκύτητα που αποπνέει χωρίς υποβολές ή αχρείαστες φανφάρες.
