Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολλών ερευνών και συζητήσεων σχετικά με την υγεία.
Εντοπίζονται κυρίως σε ζωικά προϊόντα, όπως είναι το κόκκινο κρέας, το βούτυρο και τα πλήρη γαλακτοκομικά, αλλά και σε ορισμένα φυτικά τρόφιμα, με χαρακτηριστικότερα το φοινικέλαιο, το λάδι και το γάλα καρύδας. Ακόμη, υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά οξέα παρατηρείται σε πολλά γλυκά και αρτοσκευάσματα, μεταξύ των οποίων ανήκουν οι σοκολάτες και τα σφολιατοειδή.
Πλήθος οργανισμών, όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας και Αθηροσκλήρωσης και η Αμερικανική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης προτείνουν τον περιορισμό της κατανάλωσης των κορεσμένων λιπαρών οξέων και την αντικατάσταση τους από ακόρεστα, στοχεύοντας στην μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και του συνοδών καρδιομεταβολικών νοσημάτων.
Τι προκαλούν;
Η αυξημένη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση τω επιπέδων της ολικής και LDL χοληστερόλης. Η συσσώρευση χοληστερόλης στα τοιχώματα των αρτηριών, μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό πλακών. Αυτές οι πλάκες στενεύουν τον αυλό των αιμοφόρων αγγείων, περιορίζοντας τη ροή του αίματος. Όταν οι πλάκες σπάσουν ή όταν η ροή του αίματος είναι περιορισμένη, μπορεί να δημιουργηθούν θρόμβοι αίματος. Αυτοί οι θρόμβοι μπορούν να μπλοκάρουν εντελώς τις αρτηρίες και να εμποδίσουν τη ροή του αίματος προς ζωτικά όργανα, οδηγώντας σε σοβαρές και δυνητικά απειλητικές για την ζωή καταστάσεις, όπως είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ακόμη, η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων έχει συσχετιστεί με την αύξηση των φλεγμονωδών δεικτών στον οργανισμό. Αυτές οι φλεγμονές μπορούν να επηρεάσουν την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη, οδηγώντας σε αυξημένη ινσουλινοαντίσταση και κατ’ επέκταση στην εμφάνιση διαβήτη.
Η αγγειακή λειτουργία
Η υπερβολική πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών μπορεί να επηρεάσει, επίσης, την αγγειακή λειτουργία, μειώνοντας την ικανότητα των αιμοφόρων αγγείων να διαστέλλονται σωστά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αρτηριακή πίεση και σε άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις. Η αγγειακή δυσλειτουργία είναι συχνά ένα πρώιμο σημάδι των καρδιαγγειακών προβλημάτων και μπορεί να είναι αποτέλεσμα της συνδυασμένης επίδρασης της φλεγμονής και των θρομβώσεων.
Γίνεται, λοιπόν, εμφανές ότι η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων έχει συσχετιστεί με πολλαπλούς κινδύνους για την υγεία. Γι’ αυτό και οι επίσημοι φορείς προτείνουν την κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων και την αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών με μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λίπη φυτικών πηγών. Πιο αναλυτικά, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας και Αθηροσκλήρωσης στις συστάσεις της για τον έλεγχο του καρδιαγγειακού κινδύνου προτείνει η συνολική πρόσληψη λίπους να μην υπερβαίνει το 35% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, το κορεσμένο λίπος να καταναλώνεται σε ποσοστό χαμηλότερο του 7% και τα trans λιπαρά να μην υπερβαίνουν το 1% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης.
Μεσογειακή Διατροφή
Προς αυτήν την κατεύθυνση θα μπορούσε να συμβάλλει η υιοθέτηση ενός μεσογειακού προτύπου διατροφής το οποίο θα περιλαμβάνει την κατανάλωση ποικιλίας φρούτων και λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, ψαριών μία με δύο φορές την εβδομάδα, την μέτρια κατανάλωση πουλερικών και γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά, την περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων τροφίμων και την χρησιμοποίηση του ελαιόλαδου ως κύρια πηγή λίπους. Τέλος, ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η ενσωμάτωση μέτριας έντασης φυσικής δραστηριότητας στα πλαίσια της υιοθέτησης ενός υγιεινότερου τρόπου ζωής.
Συνεπώς, η απάντηση στο ερώτημα αν τα κορεσμένα λιπαρά μας κάνουν κακό είναι θετική. Βέβαια, δεδομένου ότι τα κορεσμένα λίπη βρίσκονται σε πλήθος τροφών ο πλήρης περιορισμός τους είναι δύσκολος. Γι’ αυτό και συνίσταται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μείωση της κατανάλωσης τους, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση υγιεινότερων συνηθειών σε επίπεδο διατροφής και άσκησης.
Μερικές πρακτικές οδηγίες
Παρακάτω παρατίθενται ορισμένες πρακτικές οδηγίες για την μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών:
- Επιλογή άπαχων κρεάτων: Προτίμηση σε πουλερικά και άπαχα κόκκινα κρέατα, αποφεύγοντας τα λιπαρά κομμάτια.
- Επιλογή των κατάλληλων γαλακτοκομικών προϊόντων: Χρήση χαμηλών σε λιπαρά γαλακτοκομικών προϊόντων.
- Προτίμηση σε υγιεινές πηγές λιπαρών: Αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών με μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί και τα ψάρια.
- Περιορισμός επεξεργασμένων τροφών: Αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, όπως τα έτοιμα γεύματα, τα τηγανητά και τα σνακ (αρτοσκευάσματα, γλυκά, πατατάκια).
- Ανάγνωση των ετικετών: Έλεγχος των διατροφικών ετικετών για την περιεκτικότητα των διαφόρων προϊόντων του εμπορίου σε κορεσμένα λιπαρά.
Πηγές
