Ο άνθρωπος που έκανε τους τηλεοπτικούς μας δέκτες να γεμίσουν από μπλε εικόνες δεν χρειάζεται περαιτέρω συστάσεις. Ο πασίγνωστος δύτης και υποθαλάσσιος εξερευνητής αγάπησε το υγρό στοιχείο πιο πολύ και από τη ζωή του, γι’ αυτό και του αφιερώθηκε ολόψυχα…
Φωτογράφος, κινηματογραφιστής, εφευρέτης καταδυτικού εξοπλισμού και συγγραφέας, έκανε μόνος του για την προώθηση της υποθαλάσσιας γνώσης και την προστασία του περιβάλλοντος όσα παλεύουν να κατορθώσουν ιδρύματα και παγκόσμιοι οργανισμοί!
Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι στον Cousteau οφείλεται η -τηλεοπτική κυρίως- διαφώτιση του παγκόσμιου κοινού για τους θησαυρούς που κείτονται στα βάθη των ωκεανών αλλά και τη μόλυνση που απειλεί τα πάντα.
Και βέβαια το 1943 συνυπέγραψε την εφεύρεση του περίφημου Aqua-Lung, της καταδυτικής συσκευής που επέτρεψε την υποθαλάσσια εξερεύνηση, συνδέοντας για πάντα το όνομά του με τη ζωή στο βαθύ μπλε.
Η ταινία του Jerome Salle ακολουθεί τη ζωή του θρυλικού Γάλλου κατακτητή των ωκεανών που επηρέασε γενιές επί γενεών και άλλαξε για πάντα το πρόσωπο της σύγχρονης θαλάσσιας εξερεύνησης, η οποία είναι βασισμένη σε δύο βιβλία: του μεγαλύτερου γιου του Cousteau, Jean-Michel, και του συνεργάτη του, Albert Falco.
Το στοίχημα του σκηνοθέτη φυσικά, ήταν να μπορέσει να αποσπάσει από όλο αυτό το υλικό, μια ιστορία δραματικά ενδιαφέρουσα, που θα παρουσίαζε σε όλο της το εύρος αυτήν την ισχυρή προσωπικότητα, ενός αυτάρεσκου, εγωιστή, ανεξάρτητου, πρωτοπόρου οραματιστή, που ένωσε το όνομα του στην συνείδηση όλων μας με τις εικόνες του μαγευτικού θαλάσσιου βυθού. Μια ιστορία απαιτητική τόσο σε αφηγηματικό όσο και σε εικονικό επίπεδο.
Η ταινία αναπαριστά κάποιες από τις δημοφιλέστερες περιπέτειες του Cousteau αλλά, ταυτόχρονα, εξερευνά και την προσωπικότητα του ανθρώπου πίσω από τον θρύλο, ενός άντρα που δέν σταμάτησε ποτέ να ανακαλύπτει καινούργια πράγματα, παρ’ όλο το οικονομικό και κυρίως το οικογενειακό κόστος.
Η αφήγηση ξεκινά από το 1946 δυο χρόνια πριν ο Κουστώ αποφασίσει να παραιτηθεί από το ναυτικό και να βάλει μπρος την υλοποίηση του οράματος του χωρίς σχεδόν καθόλου πόρους. Με οδηγό το πασίγνωστο ωκεανογραφικό “Καλυψώ“, απο την Ερυθρά θάλασσα το 1951, στον Ινδικό και στον Ατλαντικό Ωκεανό ως την Ανταρκτική το 1972, βυθιζόμαστε στο όραμα του “Καπετάνιου” Cousteau στο οποίο αφιέρωσε όλη του την ζωή.
Μια ζωή που ξεκινά απο την εύρεση χορηγού και χρηματοδότησης (αρχικά από εταιρεία πετρελαιοπαραγωγής και μετά υπογράφοντας συμβόλαιο για σειρά ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση), το απόγειο της δόξας του με 150 άτομα προσωπικό και την “σινεφίλ” καταξίωση, με την βράβευση με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών του 1956, για το ντοκιμαντέρ Le Monde du Silence (Ο Κόσμος της Σιωπής), μέχρι τις οικονομικές δυσκολίες, την απόλυση προσωπικού και στην σύγκρουσή του με την γυναίκα του Simone και τον μικρότερο γιο του, Philippe.
H “Οδύσσεια” μιλά για απλά και απαραίτητα θέματα: την σχέση μας με την φύση, τις περίπλοκες οικογενειακές σχέσεις, τα χτυπήματα της ζωής την δύσκολη σχέση πατέρα και γιου.
Καταφέρνει να σκιαγραφήσει τον πολύπλευρο χαρακτήρα του Cousteau, αλλά όχι να εμβαθύνει περαιτέρω στον χαρακτήρα του και στα συναισθήματά του. Ένα βασικό μείον της ταινίας, είναι η κατανομή των γεγονότων, όπως η δημιουργία του Ιδρύματος Cousteau – το οποίο ο σκηνοθέτης μας αφηγείται στο τελευταίο μέρος της ταινίας (και κάπως βιαστικά) – για την προστασία των θαλάσσιων ζώων, που έγινε στην τελευταία εικοσαετία της ζωής του και θα έπρεπε να διαρκέσει ως αναφορά παραπάνω, αφού είναι το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό του επίτευγμα. Στα συν της ταινίας, η υπέροχη φωτογραφία του Matias Boucard, η κινηματογράφηση στα πραγματικά μέρη που ταξίδεψε ο Cousteau, από την Μεσόγειο ως την Ανταρκτική, αλλά και η μουσική επένδυση από τον Alexandre Desplat.
Ο 58χρονος Γάλλος ηθοποιός Lambert Wilson που υποδύεται τον μεγάλο ωκεανογράφο κατά τις ηλικίες 37-70 και χρειάστηκε να χάσει 10 κιλά για τις ανάγκες του ρόλου, πείθει εμφανισιακά και υποκριτικά ως Cousteau, ενω η Audrey Tautou ως σύζυγος του Cousteau, δείχνει υποκριτικά ώριμη.
Είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο του “κυρίου με το κόκκινο σκουφί“, η “Οδύσσεια” είναι η πρώτη σοβαρή βιογραφική δουλειά και ένας φόρος τιμής γιά όσους γνωρίζουν το έργο του, αλλά και για τούς νεότερους, ώστε να μάθουν το σπουδαίο ερευνητικό και περιβαλλοντικό έργο του, το οποίο συνεχίζεται μέχρι και σήμερα απο τον γιό του Jean-Michel και τα εγγόνια του.
