Ηχηρό μήνυμα προς τα ευάλωτα νοικοκυριά πως τους έχει απομείνει μια τελευταία ευκαιρία προκειμένου να αποτρέψουν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως οι πλειστηριασμοί και να σώσουν το σπίτι τους, στέλνουν με κάθε ευκαιρία τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης.
Υψηλόβαθμο στέλεχος της αγοράς κόκκινων δανείων τονίζει με νόημα ότι «τα ευάλωτα νοικοκυριά θα πρέπει να σπεύσουν να αξιοποιήσουν τα μέτρα προστασίας της πρώτης κατοικίας και να αποτρέψουν τον πλειστηριασμό. Και ο λόγος όπως εξηγεί ο ίδιος είναι ότι πλέον,
- με την οικονομία να έχει επανέλθει στην κανονικότητα και στους όρους που διέπουν τις αγορές όλων των χωρών με επενδυτική βαθμίδα,
- με τα μέτρα στήριξης που δόθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας να αποσύρονται από όλες τις χώρες, και
- το «πάγωμα» επιτοκίων που έδωσαν στους δανειολήπτες οι ελληνικές τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης να ολοκληρώνεται στις 31/3/2024,
οι πλειστηριασμοί θα αποτελέσουν σύντομα μία κανονικότητα.
Ήδη σχεδόν 15.000 πλειστηριασμοί είναι προγραμματισμένοι για τους επόμενους 10 μήνες, την ώρα που εντυπωσιακή χαρακτηρίζεται η αποχή των ευάλωτων οφειλετών από τα μέτρα προστασίας της α’ κατοικίας ή, παρά το ότι υπάρχει στη διάθεσή τους «βεντάλια» αρκετών επιλογών στήριξης. Δεδομένου ότι τα μέτρα στήριξης προϋποθέτουν άρση του τραπεζικού απορρήτου, μεγάλη μερίδα οφειλετών που δηλώνουν ευάλωτοι φαίνεται ότι ίσως και να μην είναι, αφού αρνούνται να αποκαλύψουν την πραγματική οικονομική τους κατάσταση.
Οι βασικές επιλογές
- Διευρύνεται η προστασία για τους πραγματικά ευάλωτους δανειολήπτες.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ως ευάλωτοι οφειλέτες ορίζονται όλοι όσοι έχουν εισόδημα έως 7.000 ευρώ συν 3.500 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο, με ανώτατο όριο 21.000 ευρώ και αξία ακίνητης περιουσίας έως 120.000 ευρώ, συν 15.000 ευρώ για κάθε παιδί, με ανώτατο όριο τις 180.000 ευρώ.
- Βελτιώνεται η λειτουργία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού για όλους όσοι προσφεύγουν σε αυτόν.
Γίνεται κατ΄ αρχήν υποχρεωτικά αποδεκτή από τις Τράπεζες, τους servicers και το Δημόσιο, η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών (για τους οποίους έχει εκδοθεί η σχετική βεβαίωση).
Αυτό σημαίνει πως από εδώ και στο εξής δεν θα μπορεί να απορρίπτει ένας υπάλληλος των τραπεζών ή των servicers τις προτάσεις του εξωδικαστικού, αλλά τόσο οι τράπεζες όσο και οι servicers θα πρέπει να προσφεύγουν δικαστικά (αναλαμβάνοντας και το κόστος της διαδικασίας) για να αμφισβητήσουν την πρόταση, εάν διαθέτουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ευάλωτος δεν είναι πραγματικά ευάλωτος. Φυσικά ο δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση.
- Αλλάζει ο αλγόριθμος του εξωδικαστικού.
Βελτιώνεται ο μαθηματικός τύπος – αλγόριθμος για δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση προκειμένου να αυξηθεί το «κούρεμα» της οφειλής για όλους τους δανειολήπτες και όχι μόνο τους ευάλωτους.
Η αλλαγή του αλγόριθμου μπορεί να φέρει έως και 28% υψηλότερο «κούρεμα».
- Σταθερό επιτόκιο 3%
Σήμερα το επιτόκιο για τα χρέη προς τράπεζες και servicers είναι euribor συν 2,5 μονάδες για εξασφαλισμένες οφειλές και συν 3 μονάδες για μη εξασφαλισμένες οφειλές.
Για τις ρυθμίσεις χρεών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ήταν ήδη 3% σταθερό.
- Επεκτείνεται η δυνατότητα ένταξης
Πλέον θα μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό τα πρόσωπα που «κληρονόμησαν» οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που έχουν κλείσει, μέσω της συμπλήρωσης της διάταξης και της άμεσης έκδοσης της σχετικής υπουργικής απόφασης.
- Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης
Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης είναι το τελευταίο καταφύγιο του ευάλωτου δανειολήπτη και στόχο του είναι ο ευάλωτος δανειολήπτης να μένει στο σπίτι του για 12 χρόνια πληρώνοντας ένα μικρό ενοίκιο και κατοχυρώνοντας παράλληλα το δικαίωμα επαναγοράς από το φορέα. Ο Φορέας αυτός θα είναι ιδιωτικός και δεν έχει λειτουργήσει ακόμη γιατί δεν υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον.
Άλλα εργαλεία για την προστασία των δανειοληπτών
Αξίζει να σημειωθεί πως, πέρα από τον εξωδικαστικό μηχανισμό, υπάρχει σήμερα ένα ευρύ πλαίσιο προστασίας των δανειοληπτών και ιδίως των ευάλωτων που περιλαμβάνει τα εξής:
- Τις διμερείς συμφωνίες που γίνονται μεταξύ των τραπεζών/servicers με τους πολίτες/επιχειρήσεις. Έχουν ήδη συναφθεί δεκάδες χιλιάδες τέτοιες συμφωνίες. Με στόχο την περαιτέρω διευκόλυνσή τους τέθηκε πρόσφατα σε λειτουργία η ειδική ψηφιακή πλατφόρμα «Κώδικα Δεοντολογίας» που δίνει την δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους δανειολήπτες να ρυθμίσουν τα δάνεια τους απευθείας με το εκάστοτε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
- Το ενδιάμεσο πρόγραμμα στήριξης για τα ευάλωτα νοικοκυριά, μέχρι να συσταθεί ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων. Το πρόγραμμα αυτό εξασφαλίζει αναστολή των πλειστηριασμών και επιδότηση της δόσης του δανείου των ευάλωτων νοικοκυριών που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις, από το κράτος.
- Το πρόγραμμα επιδότησης επιτοκίου για δόσεις δανείων των ευάλωτων νοικοκυριών από τις Τράπεζες. Το πρόγραμμα αυτό είχε καταληκτική ημερομηνία αιτήσεων την 31η Ιουλίου 2023 και πρόκειται να λήξει το Φθινόπωρο του 2024. Για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα αυτό απαιτείται άρση τραπεζικού απορρήτου. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δυνητικά δικαιούχοι εκτιμάται ότι ανέρχονται στους 50.000. Από αυτούς μόνο οι 7.000 ζήτησαν άρση του τραπεζικού τους απορρήτου όπως απαιτείται, για να μπουν στο πρόγραμμα.
- Το στεγαστικό επίδομα του ΟΠΕΚΑ. Αφορά ευάλωτα νοικοκυριά τα οποία μισθώνουν την κύρια κατοικία τους. Ο προϋπολογισμός κάθε χρόνο για το εν λόγω επίδομα είναι 400 εκατ. ευρώ και αφορά πάνω από 280.000 δικαιούχους.
- Τις πάγιες ρυθμίσεις οφειλών έως 24 δόσεις σε ΑΑΔΕ και ΚΕΑΟ.
- Το Πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία» της ΔΥΠΑ που παρέχει στέγη και απασχόληση σε άστεγους.
