Ποια είναι η διατροφή ενός παίκτη American Football και ποια αυτή του θεατή;

Μια φορά το χρόνο πραγματοποιείται το πιο ακριβό γεγονός του πλανήτη (ναι πιο ακριβό από τα Oscars…κατά πολύ)! Ποιο είναι αυτό; Το Super Bowl… Για όσους δεν είναι γνώστες πρόκειται για τον τελικό του Αμερικάνικου ποδοσφαίρου.

Τι τρώει όμως ένας αθλητής τέτοιας σωματικής καταπόνησης για να καταφέρει να φτάσει στην κορυφή;

Σκεφτείτε πως ένας μέσος αθλητής καταναλώνει περίπου 2500-3500 θερμίδες ημερησίως. Στο αμερικάνικο ποδόσφαιρο αυτές είναι οι θερμίδες που μπορεί να κάψει ο αθλητής σε μια προπόνηση… Το σύνηθες νούμερο ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια ανέρχεται στις πέντε με δέκα χιλιάδες θερμίδες. Ναι καλά διαβάσατε!

Δείτε πόσες θερμίδες χρειάζεται ο κορυφαίος παίκτης J.J.Watt.

Ποια τα χαρακτηριστικά έχει ένας τέτοιος αθλητής στη διατροφή του;

Ενυδάτωση

Το νούμερο ένα συστατικό της επιτυχίας είναι η ενυδάτωση. Σε μια προπόνηση μπορεί να χάσει κάποιος, μέχρι και δύο με τρία κιλά ιδρώτα, πράγμα που σημαίνει πως θα πέσει κατά πολύ και η απόδοσή του.

Πώς αντιστέκονται στην αφυδάτωση;

Με ζύγισμα. Όταν ο αθλητής γνωρίζει πως μέσα σε μια προπόνηση χάνει για παράδειγμα περίπου 2 κιλά, τότε φροντίζει να πίνει την αντίστοιχη ποσότητα σε νερό και ηλεκτρολύτες μέσα στην προπόνηση. Αναφέρθηκα και σε ηλεκτρολύτες, καθώς αν θέλει να αναπληρώνει και τα χαμένα ιχνοστοιχεία και μέταλλα από τον ιδρώτα του, αυτός είναι ο μόνος τρόπος που πρέπει κάθε αθλητής να έχει σαν ιερό φυλακτό!

Φαγητό

Προφανώς, αλλά τι φαγητό; Η αλήθεια κρύβεται κάπου ανάμεσα στα πάρα πολλά φρούτα και σύνθετους υδατάνθρακες (ψωμί, μακαρόνια, ρύζι κλπ), στις μικρές γι αυτούς, αλλά συχνές ποσότητες κρέατος και στα έτοιμα αθλητικά ροφήματα, τα οποία είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, εύκολα απορροφήσιμες και γευστικές.

Οι υδατάνθρακες (φρούτα και αμυλώδη) χρησιμεύουν στην αύξηση του μυϊκού γλυκογόνου και κατ’ επέκταση αύξηση της αντοχής. Το κρέας το χρειάζονται, καθώς τους παρέχει υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνες για το χτίσιμο της μυϊκής μάζας, αλλά και την αποκατάσταση των μυϊκών μικροτραυματισμών. Τα αθλητικά ποτά με υδατάνθρακες και πρωτεΐνες τα χρησιμοποιούν με σκοπό να καταφέρουν να καταναλώσουν μέσω της διατροφής όσες θερμίδες δαπανούν μέσα από την προπόνηση. Αυτό το καταφέρνουν σε περίπου 7-8 γεύματα την μέρα!! Πάμε να τα δούμε ένα ένα…

Πόση πρωτεΐνη χρειάζεται; (Μυϊκή αποκατάσταση)

Η ποσότητα πρωτεϊνών που χρειάζεται σε ημερήσια βάση ένα τέτοιος αθλητής  ανέρχεται στα 1.5 – 2 γρ. ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα. Επιπλέον ποσότητα δεν έχει επιπρόσθετο θετικό αποτέλεσμα στην μυϊκή υπερτροφία. Η κατανάλωση γευμάτων που περιέχουν εκτός από υδατάνθρακες και σημαντικές ποσότητες πρωτεϊνών μπορεί να οδηγήσει σε προαγωγή της πρωτεϊνικής σύνθεσης και ίσως σε μεγαλύτερη αποθήκευση μυικού γλυκογόνου αν το συγκρίνουμε με γεύμα που περιέχει μόνο υδατάνθρακες.

Η ενδεδειγμένη ποσότητα μετά την προπόνηση είναι 20-30 g ή 0,3 γρ./kg Σ.Β. πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας που περιέχουν αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (όπως γάλα και γαλακτοκομικά) όσο το δυνατόν πιο σύντομα μετά το τέλος της άσκησης. Η βέλτιστη αναλογία υδατανθράκων προς πρωτεΐνη είναι 2:1 ή 3:1.Καλό θα ήταν κάθε γεύμα ή σνακ του αθλητή να περιέχει 0,3 γρ. Πρωτεΐνης/ κιλό σωματικού βάρους, και να γίνονται 5 τέτοια γεύματα μέσα στην καθημερινότητα του.

Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα

Υπάρχουν τρία είδη Ω3 λιπαρών οξέων: το άλφα λινολενικό οξύ (ALA), το εικοσιδιεξαενοϊκό οξύ (DHA) και το εικοσιπενταενοϊκό οξύ (EPA).

Φυτικές τροφές όπως οι ξηροί καρποί και οι σπόροι είναι πλούσιοι σε ALA, ενώ τα ψάρια και τα θαλασσινά παρέχουν τα λιπαρά οξέα DHA και EPA. Τα ω-3 λιπαρά οξέα βοηθούν τον αθλητή μας (πέραν της αντιφλεγμονώδους δράσης τους) να έχει πολύ καλή αγγειοδιαστολή, αυξημένη ροή αίματος, ινσουλινοευαισθησία, αυξημένη αυξητική ορμόνη καθώς και μυική υπερτροφία.

Πήγες θαλασσινών με ωμέγα 3 λιπαρά

• Σκουμπρί
• Σολομός
• Στρείδια
• Σαρδέλες
• Γαρίδες
• Πέστροφα
• Κολιός

Σπόροι τσία

Οι σπόροι τσία δίνουν σημαντική ποσότητα ALA (5 γρ. ανά μερίδα 28 γρ.), καθώς και φυτικές ίνες και πρωτεΐνες.

Λιναρόσπορος

Ανά κουταλιά της σούπας, ο λιναρόσπορος παρέχει 6,7 γρ. ALA. Είναι επίσης πλούσιος σε ποικιλία θρεπτικών συστατικών, όπως οι φυτικές ίνες, οι πρωτεΐνες, το μαγνήσιο και το μαγγάνιο.

Καρύδια

Ανά φλιτζάνι, τα γευστικά καρύδια παρέχουν 3,3 γρ. ALA, καθώς και σημαντική ποσότητα βιταμίνης Ε, σιδήρου, βιταμίνης Β6 και φυλλικού οξέος.

Ενταμάμε (φασολάκια σόγιας)

Μισό φλιτζάνι κατεψυγμένα φασολάκια σόγιας δίνουν 0,28 γρ. ALA, καθώς και αρκετή ποσότητα πρωτεϊνών.

Κόκκινα φασόλια

Ανά μισό φλιτζάνι, τα κόκκινα φασόλια δίνουν 0,1 γρ. ALA. Όπως όλα τα όσπρια, είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες.

Ποια είναι η σύσταση για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες;

Αν και δεν υπάρχει επίσημη σύσταση για την ημερήσια πρόσληψη Ω3 λιπαρών οξέων, για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες ικανοποιητική θεωρείται η ποσότητα των 0,25-0,5 γρ. EPA και DHA συνδυαστικά. Για τον αθλητή του American football οι ανάγκες σε ω-3 (EPA + DHA) μπορεί να φτάσουν και το 1 γρ./ημέρα.

Σε περίπτωση που δεν καλύπτει τις ανάγκες του σε Ω3 λιπαρά οξέα μέσω της διατροφής, μπορεί να λάβει συμπλήρωμα ιχθυελαίου.

Βιταμίνη D 

Η βιταμίνη D ρυθμίζει την απορρόφηση και τον μεταβολισμό του ασβεστίου και του φωσφόρου και διαδραματίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της οστικής υγείας. Ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών έχει τεκμηριώσει τη σχέση μεταξύ της κατάστασης της βιταμίνης D και της πρόληψης των τραυματισμών, της μυικής  αποκατάστασης, της βελτίωσης της νευρομυϊκής λειτουργίας, του αυξημένου μεγέθους των μυϊκών ινών τύπου ΙΙ, της μειωμένης φλεγμονής, της μείωσης του κινδύνου καταγμάτων και αναπνευστικών λοιμώξεων.

Πηγές Βιταμίνης D

Αν ο αθλητής μας έχει έλλειψη σε βιταμίνη D (φαίνεται από εξέταση αίματος), είναι απαραίτητο να λάβει συμπλήρωμα βιταμίνης D (1000-3000 IU) γιατί είναι σχετικά μικρή η γκάμα των τροφών που περιέχουν βιταμίνη D και ακολούθως σας παραθέτω τις πιο πλούσιες πηγές (πέραν της ηλιακής ακτινοβολίας):

• Λιπαρά ψάρια
• Στρείδια
• Μανιτάρια
• Φυτική μαργαρίνη
• Κρόκος αυγού

Η βιταμίνη D λειτουργεί παρουσία κάποιων επιπλέον συστατικών που είναι απαραίτητα για να εκφράσει τη δράση της. Αυτά τα συστατικά ονομάζονται συμπαράγοντες της D και είναι οι εξής: Μαγνήσιο, Βιταμίνη K2, Ψευδάργυρος

Η αποδοτικότερη «ασφάλιση» για την υγεία και την απόδοση του αθλητή θα ήταν να παρέχουμε όλα τα παραπάνω στο σώμα σε επάρκεια και να φροντίζουμε να έχει επίπεδα της βιταμίνης D πάνω από τα 48 ng/ml καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Προαγωνιστικό γεύμα

Το γεύμα ή το σνακ που καταναλώνεται πριν τον αγώνα θα πρέπει να προετοιμάζει τον αθλητή για την επερχόμενη δραστηριότητα, έτσι ώστε ούτε να πεινάει, αλλά ούτε να έχει άπεπτη τροφή στο στομάχι. Το μέγεθος και η χρονική κατανάλωση του προαγωνιστικού γεύματος σχετίζονται, άρα όσο πιο κοντά χρονικά στο αγώνισμα καταναλώνεται ένα γεύμα, τόσο πιο μικρό θα πρέπει να είναι, ώστε να υπάρχει το χρονικό περιθώριο για την κένωση του στομάχου.

Για να εξασφαλιστεί ότι το ηπατικό και μυϊκό γλυκογόνο είναι σε βέλτιστο επίπεδο, συνιστάται ένα γεύμα 3 ώρες πριν από την έναρξη του αγώνα, με έμφαση σε σύνθετους υδατάνθρακες μετρίου γλυκαιμικού δείκτη σε ποσότητα περίπου 300 γρ. υδατανθράκων, των οποίων η αργή απορρόφηση θα συμβάλλει στη διατήρηση της σταθερότητας των επιπέδων της γλυκόζης κατά την διάρκεια της άσκησης.

Το συγκεκριμένο γεύμα θα πρέπει επίσης:

• να είναι μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη (0,25 γρ. / kg Σ.Β.)
• να είναι επαρκές σε υγρά ώστε να διατηρείται ικανοποιητική η κατάσταση υδάτωσης (5-7 ml υγρών / kg Σ.Β)
• να μην περιέχει λιπαρά και φυτικές ίνες, ώστε να ελαχιστοποιεί τις γαστρεντερικές διαταραχές
• να αποτελείται από οικεία τρόφιμα στον αθλητή

Γεύμα Αποκατάστασης

Η ανάνηψη μετά την άσκηση αποτελεί μια σημαντική διαδικασία για τον αθλητή. Οι βασικοί διαιτητικοί στόχοι της φάσης αυτής έχουν να κάνουν με την αποκατάσταση των αποθεμάτων μυϊκού και ηπατικού γλυκογόνου όπως επίσης και την αναπλήρωση των υγρών και των ηλεκτρολυτών που χάθηκαν μέσω του ιδρώτα πάντα σε συνδυασμό με την κατάλληλη πρόσληψη πρωτεϊνών.

Υδατάνθρακες

Στόχος θα πρέπει να είναι η πρόσληψη 1-1,5  g/kg σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια των  πρώτων 30 λεπτών μετά την άσκηση και 1-1,5  g/kg σωματικού βάρους ανά 2 ώρες για 4-6 ώρες μετά την άσκηση με μια συνολική ημερήσια πρόσληψη της τάξης των 8-12 g/kg σωματικού βάρους. Οι υδατάνθρακες καλό θα ήταν κατά προτίμηση να είναι υψηλού γλυκαιμικού δείκτη (πατάτες, άσπρο ψωμί, μπάρες δημητριακών, μπανάνες, χυμοί, αθλητικά ποτά) για επίτευξη των βέλτιστων επιπέδων αποκατάστασης γλυκογόνου

Πρωτεΐνες

Η κατανάλωση γευμάτων που περιέχουν εκτός από υδατάνθρακες και σημαντικές ποσότητες πρωτεϊνών μπορεί να οδηγήσει σε προαγωγή της πρωτεϊνικής σύνθεσης Η ενδεδειγμένη ποσότητα είναι 20-30 g πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας που περιέχουν αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (λευκίνη, ισολευκίνη, βαλίνη) όσο το δυνατόν πιο σύντομα μετά το τέλος της άσκησης. Η βέλτιστη αναλογία υδατανθράκων προς πρωτεΐνη είναι 2:1.

Υγρά και Ηλεκτρολύτες

Η βέλτιστη επανυδάτωση απαιτεί έναν ειδικό προγραμματισμό των υγρών που θα καταναλωθούν. Συνολικά ,είναι συνήθως απαραίτητη η κατανάλωση υγρών σε ποσότητα ίση με το 150 % της απώλειας υγρών κατά τη διάρκεια της άσκησης για την πλήρη αποκατάσταση του ισοζυγίου νερού. Η αναπλήρωση του νατρίου (με περιεκτικότητα 25 mmol/ l ποτού) που χάθηκε μέσω της εφίδρωσης είναι απαραίτητη για την κατακράτηση στο σώμα των υγρών που προσλαμβάνονται, καθώς και για να βελτιωθεί η γεύση του ποτού που καταναλώνεται.

Τρόφιμα που ευνοούν την αναπλήρωση μετά την σκληρή προπόνηση για έναν αθλητή 80 kg

Χαρακτηριστικά παραδείγματα:

• 500 ml μιλκσεικ με φρούτα ή 500 ml σοκολατούχο γάλα
• 2 φλιτζάνια φρουτοσαλάτα με 300 g γιαούρτι
• Ένα μεγάλο μπολ (80 g ) δημητριακών πρωινού με γάλα και 1 κεσεδάκι γιαούρτι με φρούτα
• Ένα σάντουιτς με τυρί, γαλοπούλα, λαχανικά ένα ποτήρι γάλα και 1 μεγάλη μπανάνα

Θα πρέπει να τονισθεί ότι οποιαδήποτε στρατηγική για τη διατροφή θα πρέπει να έχει δοκιμαστεί στην προπόνηση και όχι την ημέρα του αγώνα.

Γενικά, όπως θα έχετε αναρωτηθεί δεν υπάρχουν αθλητές που τρώνε ότι θέλουν, και συνέχεια τους βρίσκεις με πίτσες και μπέργκερς. Θα γίνει και αυτό αλλά με μέτρο. Βρίσκονται σε αυστηρή διατροφή μιας και ο στόχος (και τα λεφτά που είναι ΠΑΡΑ πολλά) τους κρατάνε συγκεντρωμένους. Άλλωστε μην ξεχνάτε πως αυτό που τρώμε είναι το καύσιμο που θα χρησιμοποιήσει το σώμα μας! Θα έβαζες κακής ποιότητας βενζίνη στο αυτοκίνητο; Γιατί κάνεις ακριβώς αυτό με το σώμα σου;

Ποια η διατροφή των θεατών;

Από την άλλη, η διατροφή των θεατών δεν θα είναι και τόσο υγιεινή, καθώς υπολογίζεται πως μόνο στην Αμερική θα καταναλώσουν 1.200.000.000 φτερούγες κοτόπουλου και 5.000.000 πατάτες που υπολογίζονται σε 60.500.000.000 θερμίδες μέσα σε 3 ώρες και όλα αυτά για χάρη ενός… Αθλήματος!

Στο παρακάτω video περιγράφεται τι τρώνε οι θεατές κατά τη διάρκεια του αγώνα.

Ποιες υγιεινές τροφές να προτιμήσετε κατα τη διάρκεια ενός αθλήματος;