Οι περισσότεροι Ελληνες πολιτικοί «ακολουθούνται» στο Διαδίκτυο, κατά ένα μεγάλο μέρος, από bots. Πρόκειται για αυτοματοποιημένα προφίλ που κάνουν συγκεκριμένες εργασίες στο Διαδίκτυο, δίνουν όμως την εντύπωση πως είναι πραγματικοί ακόλουθοι.
Αυτό προκύπτει από την αξιοποίηση ενός εργαλείου, που αρχίζουν να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο πολιτικοί και δημοσιογράφοι στην Ευρώπη, της μηχανής twitteraudit.
Την περασμένη εβδομάδα, στη Γερμανία το θέμα συζητήθηκε ενόψει των εκλογών και του γεγονότος ότι ο υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας, μετρήθηκε να έχει 51.000 πραγματικούς οπαδούς και 10.000 bots. O υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών, Μάρτιν Σουλτς, πρότεινε στο CDU και στα άλλα κόμματα μια διακομματική συνεννόηση για να αποτραπεί στις εκλογές η χρήση bots, αν και το δικό του ποσοστό των πραγματικών ακολούθων ξεπερνάει το 90%.
Το σύστημα του «σταρτ απ» από τη Νέα Υόρκη, που είναι το www.twitteraudit.com, μετράει συνολικά τους ακολούθους στο Twitter με βάση τρία κριτήρια: αριθμό tweets, χρόνο ανάρτησης του τελευταίου tweet και σχέση ανάμεσα στους ακολούθους και σε εκείνους που ακολουθεί κάποιος.
Ετσι, εκείνοι οι χρήστες του Twitter που βλέπουν απλώς τι «ποστάρουν» οι άλλοι χωρίς να το κάνουν οι ίδιοι υποβιβάζονται από τους αλγορίθμους του tweetaudit σε bot. Πρόκειται για έλεγχο που χρησιμοποιεί επίσης αλγορίθμους και έχει σοβαρό περιθώριο λάθους. Τα αποτελέσματά του είναι ωστόσο ενδεικτικά.
Αδυναμίες
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν αυτές τις αδυναμίες του συστήματος μέτρησης της αυθεντικότητας των ακολούθων στην Ελλάδα, οι πολιτικοί αρχηγοί αλλά και βασικά στελέχη των κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία έχουν από 7% έως 40% followers που είναι bots. Οι επικεφαλής των μικρότερων κομμάτων, που έχουν και λιγότερους followers (ακολούθους) καταγράφουν και τη μικρότερη παρακολούθηση από bots (7-21%), σε αντίθεση με εκείνους των μεγαλύτερων σχηματισμών που αγγίζουν το 40%.
Ο έλεγχος, όπως τον προτείνουν κάποιοι πολιτικοί, τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ελλάδα, τέθηκε προς συζήτηση από τον Ευάγγελο Βενιζέλο, στο Στρασβούργο, στο πλαίσιο των συζητήσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, με τη συμπλήρωση μάλιστα της σχετικής σύμβασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ωστόσο, δεν είναι δυνατός.
Ενας εκπρόσωπος της μεγαλύτερης ομάδας χάκερ, του Chaos Computer Club, στο Βερολίνο, που μίλησε αυτή την εβδομάδα στην αρμόδια επιτροπή της γερμανικής Βουλής χαρακτήρισε τη συζήτηση των πολιτικών «χωρίς περιεχόμενο. Το πρόβλημα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στην πολιτική και όχι κάποια bots, που θα επηρεάσουν το 5% της κίνησης του Twitter, δηλαδή το 1% των ψηφοφόρων. Πιστεύετε πραγματικά ότι από κάτι τέτοιο κρίνονται οι εκλογές;» είπε απευθυνόμενος στους Γερμανούς βουλευτές.
Από την άλλη πλευρά, digital strategists, όπως η Ταμπέα Βίλκε, η οποία βρίσκεται κοντά στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, έχει αναπτύξει μία εφαρμογή, το Botwatch, με την οποία παρακολουθούνται τα bots που «κάνουν» αναρτήσεις στη διάρκεια ενός γεγονότος και συγκρίνεται το περιεχόμενό τους με εκείνο άλλων bots. Για παράδειγμα, στην ομιλία της Αγκελα Μέρκελ στο συνέδριο του κόμματός της στο Εσεν, στις αρχές Δεκεμβρίου 2016. Από την ανάλυση των λογαριασμών που «πόσταραν» σχόλια μόλις το 10% (50) ανήκε σε bot, ενώ 516 σε πραγματικούς χρήστες.
Οι αναρτήσεις που έτυχαν υποστήριξης μεταξύ των bots ήταν εκείνες που ζητούσαν να γίνει δικαστήριο για τη Μέρκελ, μία ανάρτηση του ρωσικού πρακτορείου Σπούτνικ με τίτλο «Είναι η Μέρκελ η κατάλληλη καγκελάριος» και μία που υποστήριζε ότι «στην επόμενη Βουλή θα υπάρξει εξεταστική επιτροπή για τη Μέρκελ…». Ομως τα tweets που ανάρτησαν άνθρωποι, για παράδειγμα η ανάρτηση του Σπούτνικ, φιγουράρουν περισσότερες φορές απ’ ό,τι στη λίστα των bots, δείχνοντας έτσι πόσο σχετική είναι η διαδικασία της έρευνας σε συμπεριφορές διαδικασιών που στηρίζονται σε μαθηματικά με τη χρήση… μαθηματικών.
H Ταμπέα Βίλκε λέει ότι η τεχνολογία των αυτοματοποιημένων προφίλ (bots) «δεν είναι από μόνη της καλή ή κακή. Το πρόβλημα αρχίζει να δημιουργείται όταν τα mainstream μέσα ενημέρωσης υιοθετούν ακρίτως τις θέσεις τους και όταν άλλοι φορείς διαμόρφωσης της κοινής γνώμης σιωπούν». Η Βίλκε δεν θεωρεί ότι το «κυνήγι» των bots έχει κάποιο νόημα.
