Θειωρυχεία Μήλου, από την εκμετάλλευση στην εγκατάλειψη
Ένα σημαντικό δείγμα της βιομηχανικής κληρονομιάς ολόκληρης της Ελλάδας βρίσκεται στα ανατολικά της Μήλου. Πρόκειται για τα ερειπωμένα θειωρυχεία του νησιού τα οποία κάνουν τον επισκέπτη να αισθάνεται ότι πραγματικά περπατά σε έναν ιστορικά διατηρητέο τόπο που έχει πολλά να του μαρτυρήσει.
Από τα αρχαία ακόμη χρόνια, η εκμετάλλευση του θείου με σκοπό την στίλβωση των μετάλλων, την απολύμανση αλλά κυρίως αντισηπτικούς και θεραπευτικούς σκοπούς, οδήγησε στην ανάπτυξη της εξόρυξης του συγκεκριμένου ορυκτού. Πολλοί λοιπόν ήταν εκείνοι που θέλησαν να εκμεταλλευτούν το θειάφι της Μήλου, κατασκευάζοντας «χελώνες» θείου που προορίζονταν για το εμπόριο. Μάλιστα στην περιοχή Παλιόρεμα της Μήλου υπήρξε μεγάλη κινητικότητα, όντας ένας σημαντικός τόπος απόληψης θειαφιού.
Στα νεώτερα χρόνια, εν έτη 1862, ξεκίνησε η παραχώρηση της εκμετάλλευσης σε ιδιώτες με κυριότερους εξ΄ αυτών την «Ελληνική Εταιρεία Δημοσίων και Δημοτικών Έργων» αλλά και την «Θειωρυχεία Μήλου Α. Ε.», ενώ το 1958 διακόπηκε απότομα, όταν πια το θείο έγινε παραπροϊόν της διύλισης πετρελαίου, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος. Η επιχείρηση έκλεισε οριστικά το 1978.
Μέχρι τότε, το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής εξαγόταν στην Γαλλία, με κύρια χρήση τον ψεκασμό των αμπελιών, ενώ εξορύχτηκαν συνολικά 125.000 τόνοι μεταλλεύματος που μεταφέρονταν με βαγονέτα σε σπαστήρα για θραύση και μετέπειτα εξαγωγή.
Σήμερα, αρκετά χρόνια αργότερα, οι παλιές αυτές εγκαταστάσεις του μεσοπολέμου, οι στοές εξόρυξης, τα ερειπωμένα γραφεία, τα εργαλεία, η σκάλα φορτοεκφόρτωσης και τα παλιά κτήρια που διέμεναν οι εργαζόμενοι, είναι ορατά στον επισκέπτη, μαρτυρώντας με τον τρόπο τους τις δύσκολες συνθήκες εργασίας κυρίως λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της έλλειψης αέρα, που όμως εκπαίδευσαν γενιές εργατοτεχνιτών που επάνδρωσαν αργότερα πολλά από τα εργοστάσια επεξεργασίας ορυκτών του νησιού.
