Τα αυτοάνοσα νοσήματα αποτελούν, μετά τις παθήσεις της καρδιάς, τη δεύτερη πιο συχνή κατηγορία ασθενειών που αγγίζουν τη σύγχρονη Δυτική κοινωνία.
Σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί περισσότερα από 80 νοσήματα με αυτοάνοση αιτία, όπως: η κοιλιοκάκη, οι Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου (Crohn’s, Ελκώδης Κολίτιδα), ο διαβήτης τύπου Ι, ο θυρεοειδής Hashimoto, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ψωρίαση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο λύκος.
Που εντοπίζεται η αιτία;
Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί σωστά, ένα σύνολο μηνυμάτων μεταφέρονται μεταξύ των κυττάρων με στόχο την αντιμετώπιση εισβολέων και τραυματισμών. Στην περίπτωση όμως των αυτοάνοσων νοσημάτων, οι αμυντικοί μηχανισμοί αναγνωρίζουν ως «παθογόνα» τα κύτταρα του ίδιου του σώματος. Αποτέλεσμα της λανθασμένης αντίδρασης είναι η επίθεση στα υγιή κύτταρα. Οι ακριβείς αιτίες πίσω από τα αυτοάνοσα νοσήματα δεν έχουν ταυτοποιηθεί. Φαίνεται όμως πως ο συνδυασμός της γενετικής προδιάθεσης και κάποιου περιβαλλοντικού ερεθίσματος (άγχος, τρόπος ζωής), βρίσκεται στη ρίζα του προβλήματος.
Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής;
Φαινομενικά οι διατροφικές επιλογές δεν σχετίζονται με τα αυτοάνοσα νοσήματα. Υπάρχουν όμως 3 μονοπάτια μέσω των οποίων η διατροφή παίζει προστατευτικό ρόλο.
- Μείωση οξειδωτικού στρες
- Έλεγχος φλεγμονών
- Ισχυροποίηση εντερικής οδού
Ποια συστατικά της διατροφής μπορούν να βοηθήσουν;
Τα αυτοάνοσα νοσήματα δεν είναι μονοσήμαντα. Γι αυτό ακριβώς το λόγο η διαχείρισή τους καλείται να είναι πολύπλευρη. Η ισορροπημένη διατροφή στο σύνολό της είναι απαραίτητη, υπάρχουν όμως συγκεκριμένα συστατικά αυτής που εμφανίζονται να προσφέρουν ανακούφιση.
- Πολυφαινόλες: Ουσίες φυτικής προέλευσης που αφθονούν στα φρούτα και στα λαχανικά. Καταφέρνουν να περιορίσουν τα επίπεδα οξειδωτικού στρες, καθώς θυσιάζονται οι ίδιες προκειμένου να προστατεύσουν τα υγιή κύτταρα του σώματος.
- Ωμέγα 3 πολυακόρεστα «καλά» λιπαρά: Θα τα βρείτε σε λιπαρά ψάρια όπως οι σαρδέλες ή ο σολομός, αλλά και στους ξηρούς καρπούς. Έχουν μελετηθεί για την ανακούφιση και την επανεμφάνιση συμπτωμάτων σε περιπτώσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας, λύκου και σκλήρυνσης κατά πλάκας. Δρουν αλληλεπιδρώντας με τα μονοπάτια των φλεγμονών στο ανοσοποιητικό σύστημα.
- Βιταμίνη D3 του ήλιου: Ρυθμίζοντας τη δραστηριότητα των ανοσοποιητικών κυττάρων, η βιταμίνη D3 παίζει ξεχωριστό ρόλο στα αυτοάνοσα νοσήματα. Οι διατροφικές πηγές της είναι περιορισμένες, ενώ ο ήλιος δεν είναι πάντα αρκετά «λαμπερός» για να τη συνθέσει στα κύτταρα του δέρματος.
- Προβιοτικά οι καλοί «φίλοι» του εντέρου: Τα προβιοτικά του γιαουρτιού και του κεφίρ, ενισχύουν την εντερική οδό, εμποδίζοντας τόσο την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών, όσο και την είσοδο βλαβερών ουσιών στην κυκλοφορία του αίματος. Ευδοκιμούν στο έντερό σας ακόμα καλύτερα όταν τα λάβετε μαζί με την τροφή τους (τα λεγόμενα πρεβιοτικά) δηλαδή σε συνδυασμό με φυτικές ίνες φρούτων και λαχανικών.
Kάθε ασθενής με αυτοάνοσο νόσημα αποτελεί μία εντελώς ξεχωριστή περίπτωση. Για να απολαύσετε τα οφέλη που μόλις αναφέρθηκαν, τα παραπάνω συστατικά θα ήταν καλό να λαμβάνονται καθημερινά σε μεγαλύτερες ποσότητες από αυτές που μπορεί να μας εξασφαλίσει η καθημερινή διατροφή. Επιπλέον, η δράση τους είναι σταδιακή και η λήψη τους έχει μελετηθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στα πλαίσια μία ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, λιπαρά ψάρια και ξηρούς καρπούς, τα φυσικά συμπληρώματα διατροφής μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση. Σε κάθε περίπτωση η σύμφωνη γνώμη του ειδικού υγείας που σας παρακολουθεί είναι απαραίτητη.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
