Επιστολή – ψήφισμα προς τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ετοιμάζονται να αποστείλουν σήμερα τα σωματεία που εκπροσωπούν σχεδόν το σύνολο των Ελλήνων συγγραφέων και εκδοτών διαμαρτυρόμενα για το νομοσχέδιο περί πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων.
Όπως σημειώνουν, καταπατώνται δικαιώματά τους, και μάλιστα τη στιγμή που στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνονται αλλαγές στη νομοθεσία υπέρ των δημιουργών. Υπογράφουν οι πιο ισχυρές δυνάμεις των συγκεκριμένων κλάδων και συγκεκριμένα οι:
- Ένωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ)
- Ένωση Συντακτών Περιοδικού και Ηλεκτρονικού Τύπου (ΕΣΠΗΤ)
- Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων
- Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ)
- Εταιρεία Συγγραφέων
- Σύλλογος Ελληνικού Επιστημονικού Βιβλίου (ΣΕΕΒΙ)
- Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (ΣΕΒΑ)
- Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου (ΣΕΚΒ)
Με το ψήφισμα αυτό, τα σωματεία καταγγέλλουν «με τον πιο έντονο τρόπο την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία εντελώς αιφνιδιαστικά σκοπεύει να καταργήσει πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων και εκδοτών, με δύο διατάξεις που προσέθεσε εκτάκτως, και χωρίς την προηγούμενη υποχρεωτική διαβούλευση, στο νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση της Οδηγίας για την συλλογική διαχείριση».
Χωρίς άδεια και αμοιβή
Συγκεκριμένα, με τη διάταξη του άρθρου 55 παράγραφος 3, «η Υπουργός Πολιτισμού επιτρέπει στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναπαράγουν ιδιωτικά και διανέμουν ψηφιακά μέσω του διαδικτύου αποσπάσματα έργων απροσδιόριστης έκτασης, άρθρα εφημερίδων και περιοδικών, χωρίς την άδεια των δημιουργών και χωρίς αμοιβή! (σ.σ. τα κεφαλαία τα χρησιμοποιούν οι συντάκτες του ψηφίσματος). Η διάταξη αυτή είναι κατάφωρα αντίθετη με την κοινοτική οδηγία 2001/29 που επιτρέπει σχετική εξαίρεση μόνον χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία ή τις εξετάσεις (η διάταξη της υπουργού αφορά εν γένει τη διδασκαλία, συμπεριλαμβάνοντας και εκπαιδευτικά συγγράμματα ή επιστημονικά βιβλία) ενώ η διεθνής πρακτική είναι η σχετική εξαίρεση να συνοδεύεται και με την υποχρέωση καταβολής αμοιβής στους συγγραφείς και εκδότες».
Με την εξαίρεση αυτή της υπουργού καταργούνται χωρίς καμία αιτιολογία και σε πλήρη αντίθεση με την παραπάνω κοινοτική οδηγία – σε μία μέρα οι – λίγες – συμβάσεις που έχει συνάψει ο οργανισμός συλλογικής διαχείρισης έργων του λόγου (ΟΣΔΕΛ) με εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως αναφέρουν τα σωματεία. Συμβάσεις, οι οποίες αποφέρουν εύλογη και δίκαιη αμοιβή στους Έλληνες δημιουργούς και εκδότες. Επίσης, «απαλλάσσεται» χωρίς νόμιμο λόγο, η πλειονότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από την υφιστάμενη διεθνώς υποχρέωση να καταβάλλουν αμοιβή στους συγγραφείς και εκδότες για τη χρήση των έργων τους.
Παγκόσμια εξαίρεση
«Διεθνώς η κύρια πηγή των εσόδων των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης συγγραφέων και εκδοτών προέρχεται από το χώρο της εκπαίδευσης» αναφέρει το ψήφισμα, «διότι εκεί γίνεται εκτεταμένη χρήση των έργων τους για την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών. Πώς περιμένει η υπουργός να ζήσουν οι συγγραφείς και οι δημοσιογράφοι και να χρηματοδοτηθεί η παραγωγή εκπαιδευτικών και επιστημονικών συγγραμμάτων εάν δεν εισπράττεται αμοιβή για τη χρήση τους; Γιατί η Ελλάδα να αποτελέσει και πάλι την παγκόσμια εξαίρεση όπου οι συγγραφείς και εκδότες δεν αμείβονται για τη χρήση των έργων τους στην εκπαίδευση;».
Μάλιστα, η κα Κονιόρδου «φέρνει τη διάταξη αυτή την ίδια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκινήσει τη διαδικασία νομοθέτησης σχετικής οδηγίας που θα ρυθμίζει τις εξαιρέσεις για εκπαιδευτικές ανάγκες, σχέδιο που ήδη με τις τροπολογίες που έχουν συμφωνηθεί από τις επιτροπές του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου προβλέπει ότι εφόσον οι εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν να καλυφθούν με προσφερόμενη άδεια των δικαιούχων τότε δεν θα ισχύει η εξαίρεση και επιπλέον προβλέπει την υποχρέωση να λαμβάνουν αμοιβή οι δικαιούχοι σε περίπτωση εξαίρεσης.
Είναι παράλογο αν όχι ύποπτο γιατί η υπουργός δεν έθεσε το θέμα σε δημόσια διαβούλευση αλλά σπεύδει να ρυθμίσει με το δικό της καταστροφικό για τους δημιουργούς τρόπο το θέμα, και δεν εναρμονίζεται με το σχέδιο της ευρωπαϊκής οδηγίας που είναι υπό ψήφιση».
Στέρηση διαπραγματευτικού δικαιώματος
Με άλλη διάταξη, του άρθρου 51 παράγραφος 3, «η Υπουργός καταργεί το αποκλειστικό δικαίωμα δημόσιου δανεισμού των έργων των Ελλήνων δημιουργών (συγγραφέων, δημοσιογράφων, συνθετών, σκηνοθετών κλπ) και εκδοτών που προβλέπει ο Ελληνικός νόμος 2121 από το έτος 1993. Οι Έλληνες δημιουργοί και εκδότες είχαν εντείνει το τελευταίο διάστημα τις πιέσεις τους για την εφαρμογή του νόμου μέσω της σύναψης κεντρικών συμφωνιών ώστε να νομιμοποιηθούν όλες οι δανειστικές βιβλιοθήκες της χώρας και να διασφαλισθεί εύλογη αμοιβή για τους συγγραφείς και εκδότες. Η υπουργός αντί να συμβάλλει στην εφαρμογή του Νόμου ουσιαστικά τον καταργεί αφού θεσπίζει σε αντιστάθμισμα την έκδοση προεδρικού διατάγματος στο μέλλον, που θα προβλέπει εύλογη αμοιβή των δικαιούχων, στερώντας όμως με τον τρόπο αυτό το δικαίωμα οι ίδιοι να διαπραγματεύονται την αμοιβή τους. Το εξωφρενικό όμως είναι ότι με την διάταξη αυτή καταργείται εντελώς παράνομα και αντισυνταγματικά αναδρομικά το δικαίωμα αμοιβής για το παρελθόν και συγκεκριμένα για το χρονικό διάστημα από το 1993 μέχρι σήμερα, γεγονός που θυμίζει εποχές πλήρους νομοθετικής αυθαιρεσίας. Και επιπλέον η διάταξη εξαιρεί ολοκληρωτικά και για το μέλλον από την υποχρέωση καταβολής αμοιβής τις σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες! Πρόκειται για καταφανώς αντισυνταγματική και αντικοινοτική διάταξη η οποία πλήττει βάναυσα τα δικαιώματα των συγγραφέων και εκδοτών».
Τα σωματεία υπογραμμίζουν απευθυνόμενα προς τον πρωθυπουργό: «Δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν Έλληνας Υπουργός Πολιτισμού να στερεί τους δημιουργούς και εκδότες από τα πνευματικά τους δικαιώματα κατά παράβαση της Κοινοτικής νομοθεσίας και του Συντάγματος. Και αυτό γίνεται από μια Υπουργό που είναι και η ίδια Καλλιτέχνης!
Επίσης, τρομάζει ο αντιδημοκρατικός τρόπος που η υπουργός επιχειρεί αυτήν την πραξικοπηματική κατάργηση πνευματικών δικαιωμάτων, χωρίς δημόσια διαβούλευση, χωρίς καμία ενημέρωση των άμεσα θιγόμενων κλάδων – των συγγραφέων, των δημοσιογράφων και των εκδοτών για την στήριξη των οποίων έχει την υποχρέωση να λειτουργεί – και χωρίς να τους δώσει την ευκαιρία να διατυπώσουν τις απόψεις τους. Επιχειρεί να νομοθετήσει ερήμην του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, του οποίου αρμοδιότητα, πάντα σύμφωνα με το νόμο, είναι η εισήγηση της νομοθεσίας για την πνευματική ιδιοκτησία».
Ζητούν την προσωπική του παρέμβαση για τις διατάξεις και τις κοινοτικές οδηγίες, όπως και την ενίσχυση των δημόσιων ΑΕΙ και των ελληνικών βιβλιοθηκών. Το ψήφισμα συντάχθηκε σε κοινή σύσκεψη την Παρασκευή.
Αγγελική Κώττη
Φωτογραφία SOOC
