Τα γλυκαντικά αποτελούν ουσίες έντονης γλυκύτητας που αντικαθιστούν την χρήση της κοινής ζάχαρης.
Οι ουσίες αυτές προσδίδουν λιγότερες θερμίδες από τη ζάχαρη ή και καθόλου θερμίδες. Πολλές από αυτές χρησιμοποιούνται ευρέως από τα άτομα με διαβήτη, καθώς θεωρούνται ασφαλείς και δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης. Τα γλυκαντικά βρίσκονται είτε σε μεμονωμένες συσκευασίες, είτε προστίθενται σε διάφορα ειδικά προϊόντα.
Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ, τα γλυκαντικά χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα ή ως επιτραπέζια γλυκαντικά. Η χρήση γλυκαντικών υλών αντί της ζάχαρης είναι δικαιολογημένη για την παραγωγή τροφίμων μειωμένων θερμίδων, τροφίμων που δεν προκαλούν τερηδόνα ή τροφίμων χωρίς προσθήκη ζάχαρης για την παράταση του χρόνου διατήρησης χάρις στην αντικατάσταση της ζάχαρης, καθώς και για την παραγωγή διαιτητικών προϊόντων.
Σορβιτόλη
Η σορβιτόλη είναι ένα φυσικό γλυκαντικό, αλκοολούχο παράγωγο κυρίως της γλυκόζης και της φρουκτόζης και παρασκευάζεται φθηνά, καθώς η αρχική της μορφή βρίσκεται σε διάφορα φρούτα δέντρων όπως στα δαμάσκηνα τα μήλα, τα αχλάδια και στα κεράσια. Έχει γλυκύτητα περίπου 60 % της σουκρόζης. Απορροφάται σε ποσοστό περίπου 90%, έχει την ίδια θερμιδική αξία με τη γλυκόζη, αλλά σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει οσμωτική διάρροια
Αναφέρεται επίσης ως Ε420 στους πίνακες προσθετικών ουσιών στα τρόφιμα, οπότε διαβάζοντας μία διαροφική ετικέτα μπορεί κάποιος πολύ εύκολα να την αναγνωρίσει.
Η σορβιτόλη είναι μια λευκή κρυσταλλική σκόνη, με γλυκιά γεύση, άοσμη και καλά διαλυτή στο νερό και χρησιμοποιείτε στη βιομηχανία τροφίμων για πάνω από 50 χρόνια.
Αποξηραμένα φρούτα και σορβιτόλη
Τα αποξηραμένα φρούτα και ιδιαίτερα τα δαμάσκηνα περιέχουν πολλές φυτικές ίνες αλλά και μια ασυνήθιστα υψηλή ποσότητα σορβιτόλης, η οποία βελτιώνει την κινητικότητα του εντέρου. Για αυτό τα δαμάσκηνα συμβάλλουν σημαντικά στην άμεση κινητοποίηση του εντέρου.
Η σορβιτόλη προσδίδει το 50-60% της γλυκύτητας της επιτραπέζιας ζάχαρης (ή αλλιώς σουκρόζη) και όσον αφορά την θερμιδική της απόδοση, παρέχει περίπου 2,5 θερμίδες ανά γραμμάριο σε σχέση με την επιτραπέζια ζάχαρη που δίνει περίπου 4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Οπότε, προσδίδει λιγότερες θερμίδες στα τρόφιμα συγκριτικά με τη ζάχαρη και γι’ αυτό χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο κυρίως σε επεξεργασμένα τρόφιμα.
Η σορβιτόλη δεν συμβάλλει μόνο στη βελτίωση της γεύσης αλλά της υφής και του όγκου και βοηθά τα τρόφιμα να διατηρούν την υγρασία τους. Αυτός είναι και ο λόγος που θεωρείται καλός σταθεροποιητής υγρασίας και χρησιμοποιείται για τη διατήρηση της νωπότητας και της μαλακιάς υφής στη βιομηχανία τροφίμων.
Πού βρίσκεται η σορβιτόλη;
Τρόφιμα για άτομα με διαβήτη
Η σορβιτόλη είναι μεταβολίζεται από τον οργανισμό αργά και σταδιακά, δηλαδή απορροφάται αργά από το έντερο. Απαιτείται μικρή ποσότητα ή καθόλου ινσουλίνη για την απορρόφηση της και δεν προκαλεί μεγάλη και απότομη αύξηση της γλυκόζης αίματος, σε αντίθεση με την επιτραπέζια ζάχαρη.
Προϊόντα με ένδειξη «χωρίς ζάχαρη»
Προϊόντα διατροφής που φέρουν την ένδειξη «χωρίς ζάχαρη» συχνά περιέχουν σορβιτόλη ως τεχνητό υποκατάστατα τη συναντήσουμε συχνά σε τσίχλες και καραμέλες.
Προϊόντα με ένδειξη light ή με χαμηλότερες θερμίδες
Επιπλέον, προστίθεται σε προϊόντα με μειωμένες θερμίδες όπως σε γλυκά, παγωτά, κομπόστες, μαρμελάδες, επιδόρπια, αρτοσκευάσματα, αναψυκτικά, παγωτά και γαλακτοκομικά προϊόντα, μειώνοντας το συνολικό θερμιδικό περιεχόμενο.
Ιατρική χρήση της σορβιτόλης
Η σορβιτόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καθαρτικό μη διεγερτικό μέσω πόσιμου εναιωρήματος ή κλύσματος. Προκαλεί καθαρτικά αποτελέσματα αντλώντας νερό στο παχύ έντερο, με αποτέλεσμα να διεγείρει τις κινήσεις του εντέρου. Για αυτό τον λόγο, πρέπει να δίνεται προσοχή στην υπερκατανάλωση προϊόντων με σορβιτόλη προς αποφυγή διάρροιας.
Ανώτατο όριο ημερήσιας πρόσληψης σορβιτόλης
Η κατανάλωση της σορβιτόλης θεωρείται γενικά ασφαλής. Δεν παρουσιάζει κάποια αρνητική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό όταν δεν υπερβαίνει ορισμένα όρια (10-20 gr/h). Όταν καταναλώνεται σε υψηλές ποσότητες (20-50 gr/h) μπορεί να οδηγήσει σε γαστρεντερικές διαταραχές. Όπως και κάθε άλλο γλυκαντικό, αντενδείκνυται η κατανάλωσή της από βρέφη και παιδιά.
- Hyams Sorbitol Intolerance: An Unappreciated Cause of Functional Gastrointestinal Complaints. 1983 Jan: 84(1):30-33.
- Bellisle F. Intense Sweeteners, Appetite for the Sweet Taste, and Relationship to Weight Management. Curr Obes Rep 2015; 4(1): 106-110
- EU Framework for National Initiatives on Selected Nutrients, Annex II: Added Sugars, 2015
- Public Health England (PHE) 2015. Sugar reduction: The evidence for action.
- International Sweeteners Association.org
- diabetes.org.uk Excessive sorbitol sweetener intake could cause health problems. Nov 2008
