Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 ανήκει στα μεταβολικά νοσήματα, χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης αίματος και ινσουλινοαντίσταση.
Το πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2 είναι η αύξηση της άσκησης και η αλλαγή της διατροφής.
Εάν αυτά τα μέτρα δεν επιφέρουν επαρκή μείωση των επιπέδων της γλυκόζης αίματος, τότε ενδέχεται να χρειαστεί η χορήγηση φαρμάκων.
Τα τελευταία 50 χρόνια παρατηρείται αύξηση στα περιστατικά διαβήτη τύπου 2, παράλληλα με την παχυσαρκία.
Από το 2010 έχουν νοσήσει περίπου 285 εκατομμύρια άτομα. Συγκριτικά: το 1985 οι ασθενείς ανέρχονταν σε 30 εκατομμύρια. Οι μακροχρόνιες επιπλοκές λόγω του υψηλού σακχάρου στο αίμα μπορεί να περιλαμβάνουν τις εξής παθήσεις: καρδιοπάθεια, εγκεφαλικά επεισόδια, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, μια πάθηση που επηρεάζει την όραση, νεφρική ανεπάρκεια και κακή κυκλοφορία του αίματος στα άκρα που μπορεί να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό.
Η κατάλληλη διατροφική θεραπεία είναι καθοριστική στην διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη.
Τα τελευταία χρόνια μεγάλοι Επιστημονικοί Οργανισμοί και Διαβητολογικές Εταιρείες από διάφορες χώρες (όπως ο ADA-Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία, ο BDA -Βρετανική Διαβητολογική Εταιρεία κ.ά.) έχουν προσπαθήσει να δώσουν γενικές κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τη δομή και τη σύσταση της κατάλληλης δίαιτας σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Μέσα από αυτές τις κατευθύνσεις φαίνεται η διαφοροποίηση της διαβητικής δίαιτας, στο πέρασμα του χρόνου, η οποία σαφώς οφείλεται στη συνεχή έρευνα και τα αποτελέσματά της.
Η επιστημονική κοινότητα τα τελευταία χρόνια, μελετώντας την επίδραση των αιματολογικών τιμών στην ρύθμιση του διαβήτη τύπου 2, έψαξε να βρει και να τεκμηριώσει την πιθανή χρήση εναλλακτικών επιλογών, γνωρίζοντας πως η στέβια εδραιώνει την παρουσία της ολοένα και περισσότερο στην κατηγορία γλυκαντικών.
Οι ερευνητές γνωρίζοντας τις επιδράσεις όλων των γλυκαντικών που χρησιμοποιούνταν μέχρι τώρα στην αντικατάσταση της ζάχαρης, ξεκίνησαν να μελετούν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των φύλλων Stevia rebaudiana ως προς την κατανάλωση τους από άτομα με διαβήτη τύπου ΙΙ, καθώς αποδείχτηκε πως τα φύλλα αυτά δεν προκαλούν αύξηση στα επίπεδα σακχάρου, όπως η κοινή ζάχαρη, άρα εκτιμάται η σκέψη πως τα φύλλα αυτά, ενδεχομένως όχι μόνο δεν επηρεάζουν αρνητικά τον Σακχαρώδη Διαβήτη, αλλά έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν στην μείωση της γλυκόζης του αίματος, δίνοντας με αυτό τον τρόπο μία εναλλακτική μέθοδο διαχείρισης των τιμών του σακχάρου.
Η στέβια (Stevia rebaudiana) ανήκει στην οικογένεια των Αστεροειδών (Asteraceae).
Το γένος Στέβια αποτελείται από 240 είδη φυτών που ενδημούν κατά βάση στην Αμερική. Οι γλυκιές ιδιότητες των φύλλων της ήταν γνωστές για αιώνες στους αυτόχθονες της Ν. Αμερικής, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τα φύλλα του φυτού για να γλυκάνουν ροφήματα βοτάνων. Τα αποξηραμένα φύλλα του φυτού μπορούν να φτάσουν εως και 15 φορές τη γλυκύτητα της επιτραπέζιας ζάχαρης, χωρίς να αποδώσουν θερμίδες, έχουν ευχάριστη γεύση, καλή διαλυτότητα στο νερό και μεταβολίζονται εύκολα από το σώμα χωρίς καμία τοξική επίδραση.
Μελέτες που παρατίθενται, δείχνουν τις ευεργετικές επιδράσεις των φύλλων στέβιας.
Μια τυχαιοποιημένη μελέτη της ερευνήτριας Α. Pallarés και της ομάδας της σε 114 ασθενείς για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των φύλλων Stevia rebaudiana στη μείωση της γλυκόζης του αίματος και της μέσης αρτηριακής πίεσης σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, χρησιμοποίησε πράσινο τσάι με προσθήκη αποξηραμένων φύλλων S. rebaudiana (ομάδα μελέτης) και πράσινο τσάι με επιτραπέζια ζάχαρη (ομάδα ελέγχου). Η γλυκόζη αίματος και η αρτηριακή πίεση προσδιορίστηκαν στη συνέχεια στα 0, 30, 60, 120 και 240 λεπτά μετά την κατάποση. Στην ομάδα μελέτης που χορηγήθηκε S. rebaudiana , παρατηρήθηκε μείωση της γλυκόζης στο αίμα, σε αντίθεση της ομάδας ελέγχου στην οποία παρατηρήθηκε αύξηση. Στην ομάδα ελέγχου, η μέση αρτηριακή η πίεση αυξήθηκε κατά + 8,5% ,ενώ μειώθηκε -11,5% στην ομάδα μελέτης . Σύμφωνα με τις συνθήκες της μελέτης, τα αποξηραμένα φύλλα του S. rebaudiana, σε βραχυπρόθεσμη χρήση, μείωσαν σημαντικά τη μεταγευματική γλυκόζη στο αίμα σε όλους τους ασθενείς και μειώθηκε η μέση αρτηριακή πίεση σε υπερτασικούς ασθενείς χωρίς ανιχνεύσιμες ανεπιθύμητες ενέργειες για 24 ώρες μετά την κατάποση. Σημειώνεται ότι δεν παρατηρήθηκε κάποια ένδειξη υπογλυκαιμίας, στα άτομα που είχαν φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης.
Επίσης, αρκετές μελέτες σε ζώα, έδειξαν ότι οι γλυκοζίτες Στεβιόλης µπορούν να διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης από απομονωμένα παγκρεατικά κύτταρα, απορυθμίζοντας βασικά γονίδια που ελέγχουν την έκκριση της ινσουλίνης και έχουν επιπτώσεις στο σύστημα σήμανσης και απελευθέρωσης της ινσουλίνης.
Μελέτη που έγινε χρησιμοποιώντας γλυκοζίτες στεβιόλης (σε χιλιοστοµοριακές συγκεντρώσεις) και Στεβιόλη έδειξαν ότι διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης από απομονωμένα κύτταρα παγκρέατος, καθώς αυτό συμβάλλει στην δυνατότητα του οργανισμού να χρησιμοποιήσει μεγαλύτερη ποσότητα ινσουλίνης, άρα και καλύτερη διαχείριση στην μείωση της γλυκόζης αίματος (EFSA, 2011).
H μελέτη των Farhat et al, στόχευσε στην διερεύνηση της επίδρασης της στέβια στα επίπεδα μεταγευματικής γλυκόζης, της όρεξης και της πρόσληψης τροφής. Δύο ομάδες δείγματος έλαβαν τα ίδια γεύματα τόσο σε σύνολο θερμίδων αλλά και σε επιλογή τροφών. Η ομάδα μελέτης κατανάλωσε μαζί με τα γεύματα εκχύλισμα από φύλλα στέβιας, σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου που έλαβε ζάχαρη. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι πως η ομάδα μελέτης που κατανάλωσε φύλλα στέβιας, είχε μείωση της πείνας και της όρεξης για φαγητό σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (p >0,05). Οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα, ότι η Stevia μειώνει την αίσθηση της όρεξης και δεν αυξάνει περαιτέρω την διάθεση για πρόσληψη τροφής, προκαλώντας μείωση στα επίπεδα γλυκόζης μετά το γεύμα. Θα μπορούσε να είναι μια χρήσιμη στρατηγική για την πρόληψη και τη διαχείριση της παχυσαρκίας και του διαβήτη.
Συμπερασματικά, τα φύλλα του φυτού Stevia rebaudiana, αποτελούν αντικείμενο μελέτης τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ερευνητικές ομάδες παρατηρούν τις ευεργετικές επιδράσεις τους στη ρύθμιση των τιμών που σχετίζονται με τον Διαβήτη τύπου ΙΙ, δημιουργώντας την ανάγκη για προσθήκη των φύλλων stevia σε περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα διατροφής, με στόχο να δοθεί η δυνατότητα σε ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ, να τα χρησιμοποιήσουν ως εναλλακτικό τρόπο διαχείρισης του διαβήτη.
Βιβλιογραφία
- «Diabetes Blue Circle Symbol». International Diabetes Federation. 2006
- ΕΔΕ (Ελληνική Διαβητολογική Εταιρία) 2019
- Journal of Medicinal Plants and Herbal Therapy. 2015. Εffectiveness and safety of Stevia rebaudiana dried leaves as an adjuvant in the short-term treatment of type 2 diabetes: A randomized, controlled, cross-over and double-blinded trial Ángela Pallarés et al
- EFS, 2010 Nov «Scientific Opinion on the safety of steviol glycosides for the proposed uses as a food additive
- 2019 Dec Effects of Stevia Extract on Postprandial Glucose Response, Satiety and Energy Intake: A Three-Arm Crossover Trial, Grace Farhat et al
- Diabetes 2018. Effect of Stevia on Glycemic and Insulin Responses in Obese Patients—A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Crossover Study. Parinya S. et al
